Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek İÇİN ÇALIŞMA KİTABI

 

Michael J. Gelb

Türkçesi: Tuncer Büyükonat

“Uzun süre sahili görmemeyi göze alamayanlar yeni yerler keşfedemez.” —Andre Gide

 

GİRİŞ: LA DOLCE VITA

Toskana, Leonardo'nun doğduğu yer, dünyada Stendhal'in "normal en doğal şekilde yüceliğe ulaşır" diye belirttiği gibi bir yerdir. Günlük hayatta yüceliğin bu nite­liğine îtalyanlar "La Dölce Vita," tatlı, duygulu hayat der­ler. Neden Leonardo gibi düşünmeye çalışmalı? Çünkü modem baskıların ortasında tatlı ve duygulu bir hayat ya­şamak, bir dahinin düşünme, planlama, ve problem çözü­mü becerilerini gerektirir.

Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek tüm dünyada Rö­nesans Kadını ve Erkeği olmak isteyenleri en can alıcı noktalarından vurdu. "Günlük Hayatta Dahi Olmak İçin Yedi Adım" Almanya, Japonya, Kore, Hollanda, İspanya, Avustralya, Brezilya, Polonya, İngiltere, Finlandiya, Fran­sa, İtalya, ve bütün Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da insanlar tarafından hevesle uygulandı. Neden? Le­onardo belki de insan potansiyelinin dünya çapında en üstün örneği idi. O, kapasitelerimizi ve potansiyelimizi dünyada gelmiş geçmiş herkesten daha bütün olarak tem­sil eder. Maestronun ayak izlerini takip etme arzusu bütün dünyadaki okuyucuları etkisi altına aldı. Birçoğu, Leonar­do'nun prensiplerini kavramayı daha kolay hale getirmek için Da Vinci türü bir çalışma kitabı / not defteri isteyen mektuplar ve e-mailler gönderdiler.

Connoisseur^[9] deyiminin yaratıcısı sanat eleştirmeni Bemard Berenson, Leonardo için "dokunduğu her şey ebedi bir güzelliğe dönüştü" der. Bu çalışma kitabı Leonar­do'nun hayatınıza temasını artırmak için düzenlenmiştir. Da Vincivari deneyim yolculuğuna başlamanızı veya sür­dürmenizi kolaylaştıracaktır.

Onun Ayak İzlerinde
Yürümek/Kişisel Bir Rönesans

Geçen yaz, kitap yayınlanmadan hemen önce, onun yürü­düğü yollarda yürümek ve kendimi onun ruhuyla bütün­leştirmek için Leonardo'nun doğum yerine döndüm. Doğ­duğu yer olan Anchiano'ya ve yaşamının ilk yıllarını ge­çirdiği Vinci'ye gittim. Bütün üzüm bağlan ve zeytinlikler asırlar boyunca değişmemiş gibiydi, ve lavanta tarlaları tıpkı Leonardo'ya koktukları gibi kokuyordu. Toskan ışığı­nın büyüsünde, Maestro'nun mesajlarının aydınlığı daha canlıydı: uyan, öğrenmekten asla vazgeçme, kendin için düşün, hatalarından ders al, duyularını rafine et, bilinme­yeni kucakla, beynini dengele, "sağlığını korumayı öğren," ve kendini her şeyle ilgilenmeye açık tut.

Bu gezinin en önemli yanı Uffizi Gallery'e yapılan di­ğer bir ziyaretti. Arkadaşım ve ben kalabalığa kalmamak için akşam gittik. Tabii başlıca odak noktamız Leonar­do'nun eseriydi. Verrocchio'nun Isanın Vaftizi'rûn (Baptism of Christ)n köşesindeki meleğin önünde dururken bu yaratığın kusursuz, ışık saçan güzelliği, sadece Verrocc­hio'nun Vaftizinin geri kalan kısmıyla değil, aynı zaman­da Uffizi'nin hazine binasındaki bütün şaheserlerle karşı­laştırıldığında üstün bir dahinin eseri olarak durmaktay­dı. Sol taraftaki tablo, Leonardo'nun Adoration of the Magi sinin mutlaka aslı görülmelidir. Reprodüksiyonlar ma­estronun vizyonunun genişliğini verememektedir. Genç Leonardo bir zamanlar "Her şeyi bilmek mümkündür!" ve "Mucizeler yaratmak istiyorum!" diye yazmıştı. Adoratiorida. bir tuval üzerinde yaratıcılık mucizesi hakkındaki bütün bilgisini ifade etmeyi amaçlamıştır. Kafasındaki gerçek ihtiras dikkate alındığında, insan bu eserin neden bitirilmeden bırakıldığı hususunda yeniden bir değerlen­dirme yapıyor.

Leonardo odasmda bir saat geçirdikten sonra, galeriler­de bir saat daha gezindikten sonra "Sala de Botticelli'ye gittik ve Leonardo da Vinci Gibi Düşünmek deki Sensazione bölümünde belirtilen egzersizi yaptık. Arkadaşım ve ben aynı ünlü tabloyu (Botticelli'nin Annunciatiorid) seç­tik, ama onu farklı nedenlerle beğenmekteydik. Görüşleri­mizi paylaşmak bu eseri unutulmaz şekilde hayata geçir­di. Kapanış saatinden biraz evvel çatıdaki kafeye çıkıp ya­rım şişe şampanya, bir miktar nefis parmigiano peyniri ve birkaç güzel çileği paylaştık. Batan güneşin morlu pembe­li ışığı kubbeleri ve Floransa'nm çatılarını öpüyordu. Ka­panma saati olmasına rağmen, garson kız biraz daha oya­lanabileceğimiz! söyledi, tebessümü o anın güzelliğine ka­tıldığının bir ifadesiydi. Gevrek bademler, ve son yudum şampanyanın köpüklü burukluğu eşliğinde, aşağı inip Botticellilere ve Leonardolara son bir kez daha baktık. Av­luya çıkarken gecenin tatlı ve duygulu sesini hatırlatan yalnız bir saksofoncunun serenadıyla karşılaştık. Bu anı yaşarken maestronun havada dolaşan sesler ve kokular, a­karsulardaki dalgalanmalar, saçlardaki bukleler, bitkilerin büyümesi, kemiklerin ve kasların biçimleri, ve onların in­sanların ve hayvanların hareketleriyle ilişkisi gibi meditasyonlarını hissettim. Leonardo'nun birleştirici vizyonu doğruydu: "Her şey her şeyle bağlantılıdır." Yürürken bir­den durdum, tepeden tırnağa parlak bir duyguyla dol­dum. Başımı kaldırıp yıldızlarla dolu koyu lacivert gök­yüzüne baktım ve birden o güne kadar hiç görmediğim bir Leonardo heykelinin yanında durduğumu fark ettim. İçimde yükselen bir şükran dalgası benliğimi sardı. Tari­hin bu en büyük dahisinin bilgeliği ve gücü beş yüz yıl ö­tesinden gelip yeni bir Rönesans'ı teşvik eder gibiydi. Bu Rönesans her defasında bir kişiyle başlar. Şimdi sizinle başlıyor.

(Bu Kitabı Nasıl Kullanacağız)

Bunu iki kitap bir aradaymış gibi düşünün: Şimdi oku­makta olduğunuz bir Çalışma Kitabı; ve bu kitabın sonun­da karşılaşacağınız bir Not Defteri.

Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek için Çalışma Kitabı sizi maestro gibi düşünmek üzere yapıcı uygulamalara yönlendirecektir. Not defteriniz ise serbestçe gözlemleri­niz, notlarınız, şiirleriniz, ve diğer yazılarınız ve çizenleri­nizle doldurmanız içindir. Çalışma kitabınızla Not defteri­nizin orta yerinde Dr. Lillian Schvvartz'ın Leonardo'nun kendi portresiyle Mona Lisa nın parlak bir bilgisayar gra­fiği mukayesesini bulacaksınız. Dr. Schvvartz'ın çalışması birçok insanın aklından geçeni ortaya koyar: Mona Lisa maestronun ruhunun bir portresi olabilir mi?

Bu kitapla her çalıştığınızda, her bir girdiyi imzalayıp tarih atın. Tabii gerçek isminizi yazabilirsiniz, ama isterse­niz Leonardo'nun kullandığı imzalar olan disciepolo d eli a sperianza (tecrübe havarisi) ve uomo senza lettere (yazısız adam) gibi başka şekillerde de imza atabilirsiniz. Kendi nom deplume (mahlas)ınızı yaratın ve almaşık egolarınızı ifade ederek eğlenmeye bakın. Eğer ilerdeki egzersizlere yüreğinizi koyarsanız, kendi ruhunuzun bir portresiyle ö­düllendirileceksiniz.

Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek için Çalışma Kitabı Leonardo da Vinci Gibi Düşünmek adlı kitapta verilen eg­zersizlerde size adım-adım rehberlik edecek ve aynı za­manda yeni Da Vincivari araştırmaları tanıtacaktır. Bu aynı zamanda üçüncü Da Vinci prensibi: Sensazione deneyim­lerinizi daha da zenginleştirmek için, heyecan verici ye­mek tariflerini kapsayan mini bir yemek kitabını da içerir. Birçok okuyucu egzersiz uygulamalarının sonuçlarını ra­por ettiler. Biraz gayretle Da Vinci deneylerine enerji ve­renler en fazla yarar sağladıklarını rapor edenlerdir. Eleşti­renlerden biri "bütün egzersizleri uygulamanın bir yıl sü­receğinden" şikayetçiydi. Aslında, egzersizleri ciddi olarak uygulayan birine on yıl bile az gelir. Egzersizlerin çoğunun oyun türü ve eğlenceli olmasının yanı sıra bir kısmı derin bir anlayış ve içten gayret gerektirir. Tabii, bunların hepsi­ni birden yapmanız veya kitaptaki sırayı takip etmeniz ge­rekmez. Önemli olan başlamak, bir şeyler yapmaktır. Her gün zamanımızı ve enerjimizi kullanmak için yaptığımız küçük tercihler yaşamımızın niteliğini belirler. Deepak Chopra ortalama bir insanın günde 65.000 düşünce yaşa­dığına işaret eder. Asıl sorunun, bu düşüncelerin yüzde 95'inin bir gün öncekilerle aynı olduğuna dikkat çeker! Eğer aşağıdaki egzersizleri azimle takip ederseniz, yüzdenizi daha fazla yaratıcılık, fırsatçılık, ve yaşam kalitesi yönünde değiştirebilirsiniz. İlk altı bölümdeki egzersizler, her şeyi son bir egzersizde birleştireceğiniz Connessione bölümünün final egzersizinden azami yarar sağlamanız için ortamı hazırlarlar.

Leonardo da Vinci yarımda her zaman bir not defteri taşır, böylece ortaya çıktığında fikirlerini, izlenimlerini, ve göz­lemlerini kaydedebilirdi. Not defterleri (elde 7000 sayfası mevcuttur; birçok uzman bunların vasiyetinde Francesco Melzi'ye bıraktığı miktarın yarısı kadar olduğunu tahmin eder) fıkraları ve fablları, saygı duyduğu uzmanların gö­rüşlerini ve gözlemlerini, kişisel mali kayıtlarını, mektup­larını, yerel sorunları, felsefi düşüncelerini ve kehanetleri­ni, keşifleriyle ilgili planlarını, anatomi, botanik, jeoloji, u­çuş, su, ve resimle ilgili bilimsel yazılarını içeriyordu.

Leonardo'nun tersten yazılmış olan yazılan aynadan o­kunmak üzere düzenlenmişti. Uzmanlar bu "ayna yazımı­nı" tartışırlar. Bazıları bunun düşüncelerinin kişiselliğini korumak için olduğunu iddia ederken, bir kısmı da bunun sadece solaklar için bir kolaylık teşkil ettiğini savunurlar.

Farklı konular üzerindeki notlar sık sık aynı sayfada yer alır ve birçok görüş farklı bölümlerde tekrarlanır. Ve tabii, sayfalar hayret verici şekiller, çizimler, ve resimlerle doludur. Bunları bir gün düzenleyip basma konusunda niyeti olduğunu belirtmişse de, bunu hiçbir zaman ger­çekleştirememiştir. Güzelliği ve gerçeği aramakla çok meşguldü. Fakat, Da Vinci için soruları, görüşleri, ve fikir­leri kaydetme işlemi çok büyük öneme sahipti.

Yoğun bir yaşam temposu ve görev sorumluluktan bizi güç neticelere ve ölçülebilir sonuçlara yöneltme eğilimin­dedir, fakat araştırmacı, kendiliğinden akan, bitmemiş, muhakeme süzgecinden geçmemiş Da Vincivari bir not defteri tutmak düşünce özgürlüğünü ve bakış açısının ge­nişlemesini teşvik eder. Maestronun yaptığı gibi, düzen ve mantıki akışın üstünde durmayın sadece kaydedin.

Bu defter vasıtasıyla bütün Da Vinci prensiplerini uygulamanızı güçlendirebilirsiniz. Defterinizi her yere giderken yanınızda bulundurun ve düzenli olarak içine yazın. Bu defterden azami yararı sağlamak için, onu cüz­danınız veya çantanız gibi kabul edin. Başka bir ifadeyle, dışarı çıkarken onu evde bırakmayın! Otobüste, iş mola­sında, veya bir kafede otururken yazın. Samimi, ve spon­tane düşünce ve gözlemlerinizi daha "resmi" dönemlerde tamamlayın: Sabah yapılacak ilk iş veya gece yapılacak son şey gibi sadece size ait olan belirli bir zaman bulun. E­ğitici bir ortam yaratın, etrafınızı en sevdiğiniz kokular ve müzikle çevreleyin, ve kendinize çalışma kitabınızdaki bir egzersizi deneyebileceğiniz veya not defterinize kendinizi spontane olarak ifade edebileceğiniz özel bir zaman ayı­rın. Bu Da Vinci türü uygulamayı gününüzün ayrılmaz bir parçası haline getirin, böylece bu defter sizin için eğiti­ci bir arkadaş, ruhunuz için bir ayna, önsezilerinizin fısıl­tısı için bir çeşme, ve kendiniz için günlük bir kutlama ha­line gelecektir.

Not defterinizi değişik ilgi alanlarında karalama def­terleri ve dosyalarla tamamlayın. Gazete ve dergi makale­lerini kesip biriktirin, veya hoşlandığınız herhangi bir ko­nuda—bilim, sanat, müzik, yemek, sağlık, aşk gibi—inter­netten bilgiler yükleyin.

Leonardo'nun yaptığı gibi defterinizi sorularınızı, göz­lemlerinizi, sezgilerinizi, fıkraları, hayallerinizi, ve düşün­celerinizi (ayna yazısı isteğe bağlıdır) kaydetmek için kul­larım. Not defteri bölümü, yaratıcı ruhunuzu ve kendinizi ifade etmenizi geliştirmek üzere Leonardo'dan ve tarihte­ki diğer büyük dahilerden ilham verici alıntılarla doludur.

Not defteri beşinci Da Vinci prensibi olan Arte/Scienzayı uygulamanızı teşvik etmek için çok basit bir yapıda düzenlenmiştir. Sağ taraftaki sayfa şekilleriniz, karalama­larınız, ve zihin haritalarınız için boş bırakılmıştır; soldaki sayfa ise düzenli notlarınız, bilinçlenme akışı yazılarınız ve listeleriniz için çizgili haldedir. Bu çalışma kitabından azami yarar sağlamanıza yardım etmesi için bazı önemli uygulamalar da bulacaksınız.

ÇALIŞMA KİTABI

tarafından Da Vincivari araştırmalar
imza
tarih

Yedi  Da Vinci  Prensibi Şunlardır:

Curiosita Hayata tatmin olmayan meraklı bir yakla­şım ve devamlı öğrenme için bitmeyen bir araştırma.

Dimostrazione Deneyim, sebat, ve hatalardan ders alma arzusuyla bilgiyi test etme azmi.

Sensazione Duyguların, tecrübeyi daha canlı hale getirmenin aracı olarak özellikle görüşün devamlı ola­rak rafine edilmesi.

Sfumato (sözlük anlamıyla "dumanla yükselmek") Belirsizliği, paradoksu, ve kararsızlığı kucaklama arzu­su.

Arte/Scienza Bilim ve sanat, mantık ve hayal arasın­daki dengenin gelişmesi. "Bütün beyin" ile düşünme.

Corporalita Zarafetin, her iki eli aynı şekilde kulla­nabilmenin, zindeliğin ve dengenin sağlanması.

Connessione Bütün olayların ve her şeyin ilişkisini anlamak ve değerlendirmek. Sistemli düşünmek.

Müteakip sayfalarda, bu yedi Da Vinci prensibinden her birini inceleyeceksiniz. Her prensibin uygulaması Leonar­do Da Vinci Gibi Düşünmek kitabında belirtilen kendinideğerlendirme kısımlarındakilere benzer sorular ve ifade­lerle başlar. Egzersizleri yapmadan önce bunları okuyun ve görüşlerinizi yansıtın. Verilen boşluklara cevaplarınızı yazm. Bir bölüm içindeki bütün egzersizleri bitirdikten sonra tekrar bunlara dönün ve kendinizi değerlendirme­nizdeki değişiklikleri not edin.

Quriosita

Hayata Tatmin Olmayan Meraklı

Bir Yaklaşım ve Devamlı Öğrenme İçin

Bitmeyen Bir Araştırma.

 

"İyi insanlar için öğrenme arzusu doğaldır."

LEONARDO

Curiosita'nız, sizi bu çalışma kitabını açmaya yönelten şeydir... öğrenme ve büyüme arzunuz da Vinci uygulama­sının başlangıç noktasıdır. Ve bu sandığınızdan daha ko­lay geliştirilip kullanılabilir, önce aşağıdaki kendini-değerlendirme kontrol listesini doldurun; cevaplarınız size bunu halen nasıl kullanmakta olduğunuzu—ve gelişme­nin nerelerde olduğunu anlatacaktır. Ondan sonra da bu­nu takip eden basit egzersizler vasıtasıyla kendi curiosita'nızı geliştirin; bunlar zihninizi büyüme ve değişmeye odaklayacak, ve kişisel gelişmenizi hızlandırmaya itecek­tir. Bunlar aynı zamanda diğer prensiplerin uygulaması için sahneyi hazırlayacak ve yaşam hedeflerinizi belirle­meniz, düzenlemeniz, ve gerçekleştirmeniz için verimli bir ortam sağlayacaktır.

Kendini-değerlendirme

□     Düşünmek ve düşüncelerimi yansıtmak için yeterli za­manı ayırırım

□     Daima yeni bir şeyler öğreniyorum

□     Önemli bir karar verme durumuyla karşı karşıya kaldı­ğımda, aktif olarak farklı perspektifler ararım.

□     Doymak bilmez bir okuyucuyum

□     Küçük çocuklardan bir şeyler öğrenirim

□     Problemleri tanımlamakta ve çözüm bulmakta becerik­liyim

□     Arkadaşlarım beni açık fikirli ve meraklı olarak tanım­larlar

□     Yeni bir kelime veya deyim duyduğumda veya okudu­ğumda hemen araştırıp not alırım

□     Diğer kültürler hakkında çok şey bilirim ve öğrenmeye devam etmekteyim

□     Kendi ana dilimden başka bir lisan daha bilirim veya öğrenmekteyim

□     Arkadaşlarımdan, ilişkide bulunduğum insanlardan, iş arkadaşlarımdan geribildirim ararım

□      öğrenmeyi severim

Kendinizi Curiosita üstüne 1-10 arasında değerlendi­rin. Curiosita prensibine en iyi uyan olarak bildiğiniz kim var? İsmini veya isimlerini buraya yazın:

100 Soru: Aşağıdaki boş yere sizin için önemli olan 100 soruyu sıralayın. Listenizde sizin için önem taşıyan her tür soru yer alabilir: "Enerji düzeyimi nasıl artırabilirim?" veya "Sevdiklerime nasıl daha fazla zaman ayırabilirim?" den "Bu kelimede nasıl bir değişiklik yapabilirim?" ve "Di­ni duygulanım nasıl güçlendirebilirim?"e kadar herhangi bir şey olabilir. Bütün listeyi bir oturuşta tamamlayın. Ça­bucak yazm, gramer ve imla hatalarma veya aynı sorunun farklı kelimelerle tekrarlanmış olmasma aldırmayın.

Konulan Gözden Çeçirin

Bitirdiğinizde, listenizi baştan sona okuyun ve öne çıkan konulan işaretleyin. Ummadığınız bir şey keşfettiniz mi? Yeni ortaya çıkan konulan yargılamadan gözden geçirin. Sorularınızın çoğu ilişkiler hakkında mı? İşiniz mi? Eğlen­ce mi? Para mı? Hayatm anlamı mı?

(En Önemli On Soru ('Top 10)

Şimdi size en dikkate değer görünen on soruyu seçin ve a­şağıdaki boşluğa yazın. Sonra da bunları önem sırasma göre l'den 10'a doğru sıralayın. (Tabii, zaman içinde yeni sorular ekleyebilir veya sıralamayı değiştirebilirsiniz.)

Güç Soruları

Aşağıdaki sorular değişik kişilerin Top 10 listesinden çıka­rılmıştır. (Belki siz de önceki egzersizlerde bazı benzer so­rular üretmişsinizdir.) Bu sorular kişisel büyüme ve ol­gunlaşma için güçlü katalizörlerdir. Her soruyu okuyun ve altına cevabınızı bilinçlenme-akışı tarzında kaydedin. Sonra cevaplarınızı gözden geçirin ve bunların hayatınız­da yapmayı arzu ettiğiniz bir eylemi veya değişikliği esin­lendirip esinlendirmediğine bakın. Eğer esin varsa deği­şikliği yapın!

Ne zaman en doğal olarak kendim oluyorum? Gerçekten mutlu olmam için, hangi kişiler, yerler, ve faaliyetler beni tam kendim gibi hissettiriyor? Günlük olarak daha zevkli ve işlevsel bir ortam yaratmak için ne yapabilirim?

Yaşamımın kalitesine en çok etkili olabilecek bugünden başlamak üzere yapmaktan vazgeçebileceğim, veya yap­maya başlayabileceğim, veya farklı yapabileceğim bir şey nedir? Beni durduran nedir ve bu engeli nasıl aşabilirim?

En büyük yeteneğim nedir? En büyük yeteneğimi yeterin­ce kullanabiliyor muyum? Bu yeteneğimi nasıl daha geliş­tirebilirim?

Sevdiğim bir işi yaparak nasıl para kazanabilirim? Hangi meslekler sevdiğim becerileri gerektiriyor? Bu meslekleri yapabilmek için neye ihtiyacım var?

Beni en çok etkileyen örnek kişiler kimlerdir? Her gün beni etkileyen örnek kişilerden aldığım dersleri uygulu­yor muyum? Günlük olarak onlarım yaşamıma daha fazla esin getirebilmesi için ne yapabilirim?

Başkalarına en iyi nasıl hizmet edebilirim? Bugün yaşa­mımda hizmet nasıl bir rol oynuyor? Benden daha az şanslı olanlara nasıl yardımcı olabilirim?

En büyük özlemim nedir? Her gün bunun peşinde mi­yim? Yaşamımı en büyük ihtirasıma göre nasıl ayarlayabi­lirim? Beni durduran nedir?

Hayallerime ve hedeflerime ulaşmama mani olan en bü­yük engeller nelerdir? Bunların hangileri dış engeller, han­gileri benden kaynaklanıyor? Bunları nasıl aşabilirim?

Yaşamımm en kutsal şeyleri nedir? Onları her gün anıyor muyum?

Geride nasıl bir miras bırakmak isterim? Onları, başar­mamda bana yardım edebilmeleri için, ailemle ve arka­daşlarımla paylaştım mı? Onları bırakabilecek miyim? İs­tediğim mirası bırakabilmek için farklı neler yapmalıyım?

Ne, Ne zaman, ve Nasıl? özel veya iş yaşamınızda ilgi­lendiğiniz bir soru veya sorun düşünün. Sorunuzu veya sorununuzu aşağıya yazın ve aşağıdaki soruları cevaplan­dırın:

Ne

Sorun nedir?

Altında yatanlar nedir?

Görüşümü etkileyen önyargılar, veya paradigmalar nedir?

Eğer ihmal edersem ne olur?

Bu sorunun çözümlenmesiyle ne gibi sorunlar ortaya çıkar?

Bunu aydınlığa kavuşturmak için doğadan ne gibi metaforları kullanabilirim?

Ne zaman

Ne zaman başladı?

Ne zaman olur?

Ne zaman olmaz?

Ne zaman sonuçları hissedilir?

Ne zaman çözümlenmelidir?

Kim

Kim buna aldırır?

Kim etkilenir?

Kim yarattı?

Kim devam ettirir?

Kim çözümüne yardımcı olur?

Nasıl

Nasıl olur?

Nasıl daha fazla objektif bilgi edinebilirim?

Buna daha alışılmadık açılardan nasıl bakabilirim?

Nasıl değiştirilebilir?

Çözümlendiğini nasıl anlayabilirim?

Nerede

Nerede meydana gelir?

Nerede başladı?

Nereye bakmadım?

Başka nerede olabilir?

Neden

Neden önemli?

Neden başladı?

Neden devam ediyor?

Bir konunun dibini bulmak için neden, neden, neden, neden, neden... diye sorun.

Bu sorulan sormakla sorunuz veya sorununuz hakkın­da neler öğrendiniz? İçinizden gelenleri buraya özetleyin: (Diğer sorular ve sorunlarla beraber, bu egzersizi yapmak için not defterinizi kullanın. Bu egzersizi diğerleriyle bir­likte grup halinde sorun çözme seanslarında deneyin.)

Not Defteri Pratiği?

Bilinçlenme-akışı Yazımı

Konu çalışması ve tasarımının en güçlü tamamlayıcısı olan bilinçlenme-akışı yazımı fikirlerinizi, hayallerinizi, temalarınızı, sorularınızı, ve esinlerinizi derinlerden çıkarmak için harika bir araçtır. Herhangi bir soru veya konu seçin ve not defterinizi kullanarak, fikirlerinizin ve onların ilişkili olduğu şeyleri meydana geldikçe düzeltme yapmaksızın yazm. Bilinçlenme-akışı yazımının sırrı kale­minizi hareket halinde bulundurmaktır; onu kağıttan kal­dırmayın veya imlanızı ve gramerinizi düzeltmek için durmayın, sadece devamlı olarak yazın.

Bilinçlenme-akışı yazımı birçok saçma ve lüzumsuz şey yazılmasına neden olur, fakat derindeki görüş ve sez­gileri de açığa çıkarır. Bir sürü karmakarışık şey yazdığı­nızı görünce endişe etmeyin; bu aslında düşünce sürecini­zin alışılmış yüzeysel taraflarını aştığınızın bir işaretidir. Azimle kaleminizi kağıdın üzerinde tutup, devamlı ola­rak hareket ettirdiğiniz sürece, sonuçta içgüdüsel zekanı­zın parlayacağı bir pencere açacaksınız.

Bunu yapmak için kendinize 3 dakika, 10 dakika, 20 dakika, vs gibi minimum bir süre belirleyin.

♦    Her bilinçlenme-akışı yazımından bir ara verin

♦   Not defterinize dönün ve yazdıklarınızı yüksek sesle okuyun.

♦   Size en çok hitap eden sözcükleri ve ibareleri markerle işaretleyin

♦   Tekrar konular, şiirlere başlangıç, ve daha tahrik edici sorular araym.

♦   Ozanın düsturu üzerinde durun: "Sarhoşken yaz, a­yıkken gözden geçir."

İdeal Hobiniz

Devamlı olarak öğrenmeyi arayış Da Vinci ruhunun güç kaynağıdır. Şüphesiz, size bu kitaptaki egzersizleri yaptı­ran da aynı ruhtur. Bunun sonucunda yeni bir disiplin öğ­renerek, yaşama Da Vincivari bir yaklaşımda bulunabilir­siniz.

Çoğu insanın daima öğrenmek istemiş olduğu bir "ide­al" veya "hayali" hobisi vardır. Hayallerini tutkuyla takip edenler, yaşamı daha zengin ve doyurucu bulurlar. Bu eg­zersiz size ideal hobinizi gerçekleştirmeniz için bir strate­ji çizmenize yardıma olacaktır. Hemen, şimdi. İdeal hobi­lerinizin bir listesini yapın. (Eğer bunların ne olduğundan emin değilseniz, bazılarını siz yaratın.)

İçlerinden birini seçin ve sorun:

Hedeflerim nedir?

Bunu yapmak yaşamımı nasıl etkileyecek?

Ne gibi kaynaklara ihtiyacım var?

Nereden iyi bir öğretmen bulabilirim?

Ona ne kadar zaman ayıracağım?

Hangi engelleri aşmam gerekir?

Eğer halen ideal hobinizi yapıyorsanız, o zaman şunu so­run: Bunu bir üst düzeye nasıl çıkarabilirim? Bundan nasıl gelir elde edebilirim?

Yıllar boyu birlikte çalıştığım binlerce insan bu egzersi­zi ideal hobilerine başlamak için uyguladılar. Bir çoğu ön­lerine çıkan mazeretleri aşmak zorunda kaldılar. Aşağıda­ki en genel mazeretlerle savaşmak için stratejinizi yazm:

Mükemmeliyetçilik: "Hiçbir zaman yeterince iyi ola­mayacağım." (Aldırmayın. Da Vinci de kendi çalış­malarından tatmin olmuyordu.)

Ailevi mazeretler: "Eşim ve çocuklarımla çok meşgu­lüm." (Onlann da katılmasını deneyin. Birlikte mü­zik, dans, resim, veya dalış dersleri alın.)

Para: "Dersler ve malzeme çok pahalı." (Bugünden para biriktirmeye başlayın. İdeal hobiniz için özel bir fon yaratın, veya öğrenmek istediğiniz disiplinin usta bir öğretmenine gönüllü asistanlık yapın.)

"Çok meşgulüm." "Çok fazla işim var. İşler azalınca başlarım." (İşler hiçbir zaman azalmayacak. Ve, siz ö­lüm döşeğinizde hayallerinize daha fazla zaman ayır­dığınız için mutlu olacaksınız.)

Yaş: "Çok yaşlıyım, daha gençken başlamalıydım." (As­la geç değildir. Eğer curiosita gücünüzü uyandınrsanız, yaşınızla birlikte öğrenme gücünüz de artar. Ve, belki de yaşınız ilerledikçe zamanın daha çabuk ge­çer göründüğünü fark etmişsinizdir. Dolayısıyla, öğ­renmek istediğiniz her ne ise, ona şimdi başlayın... kendinizi iyi hissedeceksiniz.)

Geribildirim (feedback) Egzersizi

Leonardo dışadönük zekasını tamamlamak için, yaşam boyu süren bir azimle, içedönük zekasını (kendini öğren­meyi) geliştirdi.

Siz de eşinizden, çocuklarınızdan, dostlarınızdan, müş­terilerinizden, iş arkadaşlarınızdan, patronunuzdan, ve çalışanlarınızdan düzenli bir geri besleme isteyerek Curiositânızı güçlendirebilir ve kendinizi daha derinden tanı­yabilirsiniz. Geri besleme istediğinizde, aldığınız cevap­lan dikkatle dinleyin, özellikle bunlar duymak istemedi­ğiniz veya duymayı ummadığınız şeylerse; açıklama yap­mayın, mazeret aramayın, tartışmayın. En iyisi hiç yorum yapmadan sadece dinlemek ve kaydetmektir.

Güvendiğiniz üç kişiyi seçin ve, sizin için doğal olan bir ifade tarzıyla şu sorulan sorun, ve aldığınız cevaplan yazın:

♦ Zafiyetlerim, kör noktalarım, geliştirilmesi gereken yönlerim nelerdir?

♦ Güçlü taraflarım ve en iyi niteliklerim nelerdir?

♦ Daha etkin, yararlı, veya duyarlı olmak için ne yapa­bilirim?

Saf geri beslemeler almak Curiosita yı geliştirmenin en iyi yollarından biridir. Leonardo'nun yazdığı gibi: "Başka­larının fikirlerini öğrenmeye arzulu olun, ve sizi eleştirenlerin eleştirilerinin bir nedeni olup olmadığını düşünün ve dikkatle karşılık verin."

Geribildirim egzersizinden neler öğrendiğinizi buraya yazm:

Dimostrazione

Deneyim, Sebat, ve Hatalardan

Ders Alma Arzusuyta Bilgiyi

Test Etme ‘Taahhüdü

 

İnsan en çok kendi fikirlerinden dolayı aldanır.

—Leonardo

Rönesans'ın gerçek önemi temel varsayımların, ön yargı­ların ve inançların şekil değiştirmiş olmasındadır. Leonar­do'nun hakim dünya görüşüyle Dimostrazione prensibi uygulayarak mücadele arzusu onu bu devrimin öncüsü yapmıştır.

Leonardo gibi düşünmeyi öğrenmek kendi düşüncele­rini, varsayımlarını, ve inançlarım sorgulamak gibi iddialı bir çalışmayı gerektirir. Aşağıdaki kendini değerlendirme kontrol listesini inceleyin. Bunlar iddialı sorulardır, fakat dürüstçe cevaplamanız bunu takip eden egzersizlerden a­zami yararlanmanıza yardımcı olacaktır.

Kendini Değerlendirme:

□      Her gün yeni deneyimler peşinde miyim?

□   Aktif olarak farklı perspektifleri ve taze sezgileri ta­kip ediyor muyum?

□   En temel inanışlarımı ve bunların gerekçelerini açık seçik ifade edebiliyor muyum?

□   Derinden inandığım bir şeyi uygulamalı deneyim ne­deniyle değiştirdim mi?

□      "Geleneksel Akh" ve otoriteyi sorgular mıyım?

□   Hiç olumsuz davranır ve bunu bağımsız düşünme o­larak tanımlar mıyım?

□   Sevdiğim ünlü bir kişi bir ürünü tanıttığında, alma ihtimalim fazla mıdır?

□      Hatalarımdan ders almaya arzulu muyum?

□   En yakın dostlarım hatalarımı bilmek istediğimi ka­bul ederler mi? Onlara sorun ve cevaplarını not edin.

□   Hatalarımdan ders alır ve aynı hatayı ikinci defa na­diren mi tekrarlarım?

□       Engellere azimle ve metanetle direnir miyim?

□       Batıl inanışları karşı duyarlı mıyım?

□ Yeni düşünceler söz konusu olduğunda dostlarım ve çevremdekiler benim;

a)      Saf ve çocuk ruhlu

b)      Yenilikleri kapalı alaycı

c)       Açık fikirli şüpheci olduğumu söylerler.

Kendinizi Dimostrazione üzerine 1 ile 10 arasında de­ğerlendirin:

Bildiğiniz en bağımsız ve özgün düşünürü düşünün. Bu insanı orijinal yapan şey nedir?

Deneyimi İrdelemek Deneyim tutum ve davranışları­nızı nasıl etkiledi? Yaşamınızın en etkileyici deneyimleri hangileriydi? Yirmi dakika içinde en az yedi tanesini sıra­layın. Sonra, tek bir cümle içinde, her bir deneyimden ne­ler öğrendiğinizi yazm.

Şimdi, bu en etkilendiğiz deneyimleri günlük yaşamda nasıl uyguladığınızı ifade etmek için birkaç dakikanızı verin. Kendinize şunu sorun "yaşamımın en önemli dene­yimi nedir?" (Bazı kimseler için bu cevaplaması kolay ol­mayan bir sorudur; eğer aklınıza hiçbir şey gelmezse, listenizdekilerden birini seçin.)

Bu deneyim tutum ve davranışlarınızı nasıl renklendir­di? Birkaç dakika düşündükten sonra deneyimin dünya görüşünüze olan etkilerini bir veya iki cümle içinde özet­leyin.

Son olarak, kendinize şunu sorun: O zaman vardığım sonuçların bazılarını yeniden gözden geçirebilir miyim? Bu son soruya acele cevap vermekten kaçının; Sadece bir süre aklınızın ve yüreğinizin bir köşesinde bulundurun ve "olgunlaştırın."

İnançlarınızı ve Kaynaklarınızı Gözden Geçirin Bilgi almak ve doğrulamak için hangi kaynaklan kullanıyorsu­nuz? Fikirlerinizi, düşüncelerinizi, varsayımlarınızı, ve inançlarınızı; insan doğası, etik, politika, etnik gruplar, bi­limsel gerçekler, cinsellik, din, tıp, yaşamın anlamı, sanat, evlilik, ebeveynlik, tarih, ve diğer kültürler konusunda nasıl şekillendirdiniz? Yukandaki konulardan üçünü se­çin. Sonra aşağıdaki boş yere seçtiğiniz bu konulara ilişkin fikirlerinizi, görüşlerinizi, varsayımlarınızı, veya inanışla­rınızı, sonradan çıkabilecek muhtemel sorulara yer bıra­karak yazm.

Uç konuyu ve her biri hakkındaki üç inanışınızı yazm, çıkabilecek sorulara yer bırakın.

Konu 1

Konu 2

Konu 3

Şimdi her bir inanışınızı gözden geçirin ve aşağıdaki sorulara ait cevaplarınızı not edin: Bu fikri nasıl oluştur­dum? Ona ne kadar sıkı bağlıyım? Neden bu fikri muha­faza ediyorum? Fikrimi ne değiştirebilir? Hangi inanışla­rım en güçlü duyguları uyandırıyor? Sonra seçtiğiniz üç alcındaki her bir inancınızın şekillenmelerinde oynadıkları rolü incelemek üzere şu kaynaklara göz atın:

Medya: kitaplar, internet, televizyon, radyo, gazeteler, ve dergiler

İnsanlar: aile, öğretmenler, doktorlar, dini liderler, pat­ronlar, dostlar ve iş arkadaşları

Kendi deneyimleriniz

Edindiğiniz bilgilerin geçerliliğini değerlendirmek için hangi kriterleri kullanıyorsunuz? Fikirlerinizin çoğu ki­taplardan mı geliyor? Yoksa esas olarak aileden mi etkile­niyorsunuz? Gazetelerden okuduklarınız veya televiz­yondan seyrettiklerinizden ne kadarına inanıyorsunuz? Dikkatle düşünerek bilgilerinizin asıl kaynağını, fikir ve inançlarınızın belirleyicilerini test etmeyi hedefleyin. De­neyimlerle doğrulanmamış inanışlarınız mevcut mu? inançlarınızı deneyim yoluyla sınayabilmenizin bir yolu var mı?

"İnanışlarımın kaynağı" konusunda on dakikalık bir bilinçlenme-akışı yazısı yazm.

Not Defteri Pratiği:

Kendi Lexicon’unuzu^[10] Oluşturun

Leonardo öğrenmeyi severdi. Tarihin bu en büyük dahisi öğrendiği yeni sözcükleri not defterine kaydetmeyi rutin bir uygulama haline getirmişti. Codex Trivulzianus'da ve başka yerlerde, Leonardo kendisi için özel önemi olan ve ilgisini çeken sözcükleri not ederek tanımlamıştır. Sütun­lar halinde düzenlenen bu listeler yeni sözcükleri, yabancı terimleri, ve yeni bulunan deyimleri içermekteydi:

Listelerden biri şöyle sözcükleri içermekteydi:

Arduous zor, acı veren

Alpine Alpler bölgesine ait

Archimandrite bir grubun lideri

9.000'den fazla sözcüğü tanımladıktan sonra, gurur ve alayla kanşık şöyle demiştir, "kendi dilimde o kadar çok sözcüğe sahibim ki, bazı şeyleri anlamamaktan ziyade kendi düşüncelerimi ifade edecek sözcüklerin eksikliğin­den şikayet etmem gerekir."

Bu uygulama maestroyu örnek almanın basit ve güçlü bir yoludur. Yabancısı olduğunuz bir sözcük veya deyim­le karşılaştığınızda, her seferinde ne olduğunu bulup def­terinize kaydedin. Sonra da onu her fırsatta yazışmaları­nızda ve günlük konuşmalarınızda kullanın.

'Üç Bakış Noktası

Leonardo objektif bilgiyi ararken—bir kadavrayı kesip bi­çerken veya resimlerinden birini değerlendirirken—konu­sunu en az üç farklı perspektiften incelerdi. Aynı şeyi ken­di inanç ve fikirleriniz için yapın. Maestronun resimlerini tersten görmek için bir ayna kullanması gibi, inancınıza mümkün olan en güçlü karşıt argümanı yaratmaya çalı­şın. önceki egzersizde, en güçlü duyguyu yaratan inanışı ifade eden bir ibare yazm. Sonra, yapabildiğiniz kadarıy­la inanışınıza karşıt olan durumu buraya özetleyin:

Leonardo resimlerine uzaktan bakmak suretiyle de pers­pektif aramıştı. Kendinize şunları sormak suretiyle inancı­nızı "uzaktan" bakarak gözden geçirmeyi deneyin: Eğer farklı bir ülkede yaşasaydım; başka bir din, ırk, ekonomik durum, veya sınıftan gelseydim; yirmi yıl daha genç/yaşlı olsaydım veya cinsiyetim farklı olsaydı bu konudaki gö­rüşlerim değişir miydi? Bu farklı perspektiflerden en az birini seçin ve bu farklı perspektifin inancınızı nasıl de­ğiştirebileceği hakkındaki görüşlerinizi belirtin:

Son olarak, size farklı perspektifler sunabileceğini düşün­düğünüz dost ve tanıdıklar arayın. Konuya farklı bir açı­dan bakmak amacıyla arkadaşlarınızla mülakat yapm. Ar­kadaşlarınızın görüşlerini buraya özetleyin:

Dahili Gayrı Ticari Dövüş Sporlarını Uygulayın.

Siz bu kitabı okurken binlerce, olağanüstü yaratıcı, son derece dikkatli reklamcı değer yargılarınızı, kendinizi nasıl gör­düğünüzü ve alışveriş alışkanlıklarınızı etkilemek için mil­yonlarca dolarlık bütçelerini düzenlemektedir. Reklamcı­lar, cinsel güvensizlikleri veya VValter Mitty^[11] fantezilerini avlayarak veya sadece tekrarlarla beyninizi yıkayarak de­mografik hedeflerine ulaşmakta çok başarılıdırlar. "Bud Li­te^[12]" reklamından, Public Broadcasting'e katkıda bulunma­ya ilgi çekmeye kadar hep aynı temel strateji uygulanır.

Bu şiddetli taarruza karşı bağımsız düşünceyi koruya­bilmek dövüş sporları eğitimi yoluyla elde edilene benzer bir disiplin geliştirilmesini gerektirir. En sevdiğiniz dergi­yi gözden geçirin ve her reklamın strateji ve taktiklerini a­naliz edin. Aynı analizi en sevdiğiniz radyo ve televizyon programlarındaki reklamlar için de yapm.

Sonra şu "savunma" egzersizlerini deneyin:

Sizi en çok etkileyen üç reklamı not edin; her birinden na­sıl etkilendiğiniz hakkındaki düşüncelerinizi yazın.

Çocukluğunuzda reklamlardan aldığınız üç mesajı yazm.

Gördüğünüz en iyi üç reklamın bir listesini yapın. Onları iyi yapan nedir?

Son birkaç ay içinde yaptığınız üç alımı belirleyin ve ken­dinize reklamlardan herhangi bir şekilde etkilenip etkilen­mediğinizi sorun.

"Değer yargılarım ve kendime bakışımın şekillenmesin­de reklamın rolü" konusunda on dakikalık bir bilinçlenme-akışı yazısı yazmayı deneyin.

Hatalardan ve Güçlüklerden Almak

Leonardo birçok hata yapmıştır ve gerçeği ve güzelliği a­rayışında çok büyük güçlüklerle karşılaşmıştır. Yanlış suç­lamalar, istilalar, sürgün, ve en büyük eserlerinden birinin sebepsiz yere tahrip edilmesine ilave olarak, maestronun en belirgin güçlüğü zamanının çok ileride olmasından kaynaklanan yalnızlığı idi. Kendisinden şüpheye düşmüş ve gayretlerinin değerini sorgulamış olmasına rağmen hiçbir zaman yolundan dönmemiştir. Leonardo'nun en­gellere karşı cesareti ve ısrarcılığı çok etkileyicidir. Çalış­maya devam etme arzusunu defterine yazdığı şu tür tel­kinlerle güçlendirmiştir:

Yolumdan ayrılmayacağım.

Engeller beni yolumdan döndüremez.

Her engel azimle aşılır.

Devam edeceğim.

Faydalı olmaktan hiç bıkmadım.

Dr. Martin Seligman ve diğer birçok kimsenin uzun sü­reli araştırmaları, işte ve hayatta başarı için en kritik belir­leyicinin, güçlükler karşısında esnek davranabilmek oldu­ğunu göstermiştir. Bilinçli olmak, derinlemesine düşün­mek ve biraz mizah duygusu tecrübelerden ders alma gi­rişiminde en iyi dostlannızdır.

Seligman'ın araştırmaları hatalardan ders almanın, güçlükler karşısında esneklik göstermeyle el ele gittiğini göstermiştir. Aşağıdaki sorulan inceleyerek ve tepkinizi a­şağıdaki boş yere kaydederek hatalarınıza karşı olan tep­kinizi araştırın:

Okulda hatalarımın şunlar olduğunu öğrendim...

Ebeveynlerim bana hata yapmanın şunlar olduğunu öğ­retti...

Yaptığım en büyük hata şuydu...

Bu büyük hatadan şunu öğrendim...

Tekrarladığım hatalar şunlardır—

Günlük yaşamımda, işimde, ve evde hata yapmaktan korkmanın oynadığı rol şudur...

"Eğer hata yapma korkum olmasaydı, farklı olarak ne ya­pardım" konusu üstünde yirmi dakikalık bir bilinçlenmeakışı yazısı yazmayı deneyin.

Olumsuz Örnek Teşkil Edenlerden  Ders Alın

Hatalardan ders almanın en etkileyici yollarından biri, si­zin yerinize başka birinin bunu yapmasıdır. Benzemeye çalışacağınız Leonardo gibi olumlu örneklere sahip olmak harika bir şeydir. Ama "olumsuz örnek” teşkil edenleri in­celeyerek de birçok şey öğrenebilirsiniz. Örneğin, antre­nörlük ve öğretmenlik hakkında bildiklerimin çoğunu en kötü antrenörlerden ve öğretmenlerden öğrendim. Sınıfta otururken bir hocanın devamlı olarak monoton bir şekilde konuştuğunu, bir diğerinin kendisine soru sorulduğunda hiç aldırmadığını; oyuncularını aşağılamaktan zevk alan bir antrenörü hatırlarım. Onlar bana ne yapmamam ge­rektiğini öğrettiler. Borca girmemi ve başıma dert açmamı önleyerek ne yapmamam gerektiğini gösteren diğer olum­suz örneklere müteşekkirim. Bu egzersizin şaşırtıcı yanı, bazen en olumsuz örneklerin bazı alanlarda olumlu ör­nekler olabilmesidir. Tabii, göreviniz taklit etmeniz gere­kenle, kaçınmanız gerekeni iyi ayırt edebilmektir.

Uç olumlu örneği ve onların kendinizde geliştirmek iste­diğiniz niteliklerini listeleyin: Bu niteliklere daha çok sa­hip olabilmek için bugün ne yapabilirsiniz?

Benzemek istemediğiniz üç olumsuz örneği listeleyin: On­ların hatalarından nasıl ders alabilirim?

Bu defterde, cüzdanınızda veya çantanızda örnek aldığı­nız kişilerin fotoğraflarını ve onları hatırlatıcı diğer şeyleri muhafaza edin, bunları büronuzun duvarlarına ve buzdo­labınızın kapısına asm. Mümkün olduğu kadar sık olarak bu hatırlatıcı nesnelerle baş başa kalmaya çalışın.

Not Defteri Pratiği:
İNSANLARA İLİŞKİN
GÖZLEMLERİNİZİ KAYDEDİN

Leonardo duygusal zekasını insanları, çalışmalarında ele aldığı atlar, kuşlar, su, ve ışık kadar ihtirasla gözlemle­yerek beslemiştir. Yazdığı gibi, "Vücutlarını olduğu gibi insan davranışlarının psikolojisini de açıklamam Tanrıyı da mutlu edebilir!" Yaşamın bütün tabakalarından insan­lara olan derin ilgisi, çizimlerinin ve resimlerinin konula­rında ortaya çıkan karakter derinliğinin kaynağını teşkil eder. Şöyle öğütlemişti: 'Yürüyüş için dışan çıktığınızda, diğer insanların konuşurken, gülerken, kavga ederken duruşlarını, vücutlarının aldığı şekli; hareketlerini, ve on­ları seyredenleri, ve destekleyenleri izleyin: ve bunları daima yanınızda taşımanız gereken küçük defterinize bir­kaç çizgiyle not edin."

Leonardo'nun derin gözlemleri onu diğer insanlarla çabucak kaynaşma sanatına yöneltti. Şunu not etti: Dinle­yenin kulağını tatmin etmeyen sözcükler onu yorar veya usandırır: genellikle bunun işaretini dinleyenlerin sık sık esnemesinde görürsün. Dolayısıyla insanlara hitap eder­ken, ya konuşmanı kısa kes, veya konuyu değiştir; çünkü başka türlü davranırsan beklediğin kabul yerine, soğuk­luk ve garez kazanırsın."

İlave eder, "Eğer bir insanın konuştuğunu duymadan nelerden hoşlanacağını görecek olursanız, ona hitap edin ve konuşmanızın konusunu çeşitli kereler değiştirin, ve o­nu ne esneyip ne de kaşlarını çatmadan, hareketsiz olarak durduğunu görürseniz konuştuğun kişinin bundan zevk aldığından emin olabilirsiniz."

Başkaları hakkındaki gözlemlerinizi kaydedin; garip davranışlarını, hoşlandıklarını, hoşlanmadıklarını, alış­kanlıklarını ve korkularını, beden dillerini, gözlerini şekli­ni, ve rengini, insanlar arası zekanızı geliştirmek için def­terinizi kullanın. Yazılı gözlemlerinizi, skeçler, çizimler, ve karalamalarla tamamlayın.

Sensazione

(Duyguları, Özelliğe  Deneyimi

 (Daha Canlı Hale Getirmenin

 Aracı Olarak Görüşün Devamlı

Olarak Rafine Edilmesi

 

(Beş duyu ruhun yöneticileridir.)

—Leonardo

Geçen yıl en canlı olduğunuzu hissettiğiniz zamanı düşü­nün. Bu deneyimle ilgili bütün imajlan ve duyguları a­nımsayın. Muhtemelen, bütün duyularınız ayağa kalka­cak ve daha keskinleşecektir. Sensazione nizı rafine ede­rek, günlük yaşamınıza deneyimlerinizin duyusal canlılı­ğını getirebilirsiniz.

Bu bölümdeki egzersizler duygusal olarak eğlencelidir. Çikolata ve şarap tadacaksınız ve müzik ile sanatı değer­lendirmenin yeni yollarını keşfedeceksiniz. Dokunmanın etkilerini zenginleştirmeyi ve kendi kolonyanızı yapmayı öğreneceksiniz, tıpkı maestro gibi. Ve, büyük sanatçıların sırrı olan sinestezi ile, duyuların sinerjisiyle tanışacaksı­nız. Bunun altında yatan zevk ve eğlence duyusal zekayı rafine etmenin ciddi amacıdır.

Bu bölümdeki keyifli duyusal jimnastiklerden azami yaran sağlamak için, egzersizlere başlamadan önce, işe kendini değerlendirme kontrol listelerinden başlaym hepsi altı tane.

Kendini Değerlendirme: Görme

□      Renk uyumlarına ve zıtlıklarına duyarlıyım

□      Bütün arkadaşlanmm gözlerinin rengini bilirim

□      Günde en az bir kere ufka ve gökyüzüne bakarım

□      Bir manzarayı detaylı olarak anlatmakta ustayım

□      Kağıda bir şeyler karalamayı ve çizmeyi severim

□      Arkadaşlarım beni dikkatli bulurlar

□      Işıktaki küçük değişikliklere duyarhyım

□   Zihnimin gözüyle birtakım şeyleri net olarak resme­debilirim

Kendini Değerlendirme: Duyma

□       Arkadaşlarım beni iyi bir dinleyici olarak nitelerler

□       Gürültüye karşı duyarlıyım

□       Birisi şarkı söylerken detone olursa fark ederim

□       Notayla şarkı söyleyebilirim

□       Düzenli olarak caz veya klasik müzik dinlerim

□   Bir müzik parçasında melodiyi, bas seslerden ayırt e­debilirim

□   Müzik setimde bütün kontrol düğmelerinin görevle­rini bilirim ve ayarlarla oynadığımda farkı hissede­rim

□       Sessizlikten hoşlanırım

□   Bir konuşmacının ses tonundaki, ses şiddetindeki, ve vurgulamasındaki küçük değişmeleri fark ederim

Kendini (Değerlendirme: Koku Alma

□   Çok sevdiğim bir koku vardır (O nedir? Onu neden seviyorum? O bana neyi hatırlatıyor?)

□   Kokular duyularımı iyi veya kötü yönde güçlü olarak etkiler

□       Arkadaşlarımı kokularından ayırt edebilirim

□   Havamı etkilemek için aromaları nasıl kullanacağımı bilirim

□   Yemeğin veya şarabın kalitesini aromasından güveni­lir şekilde anlayabilirim

□   Taze çiçekler gördüğümde, genellikle koklamak için biraz dururum

Kendini Değerlendirme: 'Tatma

□       Taze yiyeceklerin "tazeliğinin" tadını alabilirim

□       Değişik tarz mutfaklardan hoşlanırım

□       Alışılmadık lezzetleri denemeye çalışırım

□   Karmaşık bir tabakta farklı baharat ve bitkilerin lez­zet katkılarını ayırt edebilirim

□       İyi bir aşçıyım

□       Yemek ve şarabın uyumlu olmasına özen gösteririm

□       Yemeğimi tadının farkında olarak yerim

□       Abur cuburdan uzak dururum

□       Acele yemek yemekten kaçınırım

□   Yemek ve şarap tatma testlerine katılmaktan hoşlanı­rım

Kendini (Değerlendirme: Dokunma

□   Çevremdeki yüzeylerin, örneğin oturduğum iskemle, divan, ve araba koltuğu gibi şeylerin verdiği "hissin" farkındayım

□       Giysilerimdeki kumaşın niteliğine karşı duyarlıynn

□       Dokunmaktan ve dokunulmaktan hoşlanırım

□       Arkadaşlarım çok kuvvetle sarıldığımı söylerler

□       Ellerimle nasıl dinleyeceğimi biliyorum

□   Birisine dokunduğumda, gergin veya rahat olduğu­nu ayırt edebilirim

Kendini Değerlendirme: Sinestezi

□   Bir duyuyu diğer bir duyuya dayanarak tanımlamak­tan hoşlanırım

□   Bir duyu hakkmdaki deneyimim bütün diğer duyula­rımı etkiler

□   Hangi renklerin "sıcak" hangi renklerin "soğuk" oldu­ğunu önseziyle anlarım

□       Sanata yaklaşımım doğaldır

□     Şu seslerden hangisinin ooooohhlaaaa, zip-zip-zip,, vvvvv Her duyudaki duyusal bilincinizle ilgi­li olarak 1 ile 10 arasmda değerlendirin.

Her duyudaki uyanıklılığı en iyi temsil eden tanıdığınız birinin adını yazın.

Sonra da aşağıdaki boşluğa, duyusal olarak güçlü ve zayıf yönlerinizin kısa bir analizini yazın.

GÖRME: BAKIŞ VE GÖRÜŞ

Aşağıdaki pratiklerle daha keskin bir görüş geliştirmeye başlayabilirsiniz.

Göz-avuçlama Egzersizi. Sakin sessiz bir yerde bir ma­saya oturun. Kalçalarınızın altındaki kemiklerden destek alacak şekilde oturun ve ayaklarınızı yere tam olarak ba­sın. Eğer gözlük takıyorsanız çıkarın; kontak lensler kala­bilir. Şimdi avuçlarınızı yirmi saniye kadar kuvvetlice bir­birine sürtün. Dirseklerinizi hafifçe masaya dayayarak avuçlannızı kapalı gözlerinizin üstüne koyun; göz bebekle­rinize dokunmamaya ve burnunuzun yanlarına baskı yapmamaya dikkat edin.

Rahat bir şekilde derin nefes alın ve gözleriniz kapalı o­larak üç beş dakika dinlenin. Bitirmeye hazır olduğunuz­da avuçlarınızı gözlerinizden çekin, ama gözlerinizi yirmi saniye kadar daha kapalı tutun, (gözlerinizi ovuşturma­yın!) Sonra gözlerinizi yavaşça açıp çevrenize bakın. İzle­nimlerinizi buraya yazın:

Uzağa ve Yakına Odaklanmak. Bu her gün birkaç kez yapabileceğiniz çok basit ve değerli bir egzersizdir. Size yakın olan bir şeye bakın—bu kitap veya eliniz gibi— sonra odaklanmanızı en uzak ufka çevirin. Ufukta belli bir cisim seçip birkaç saniye ona odaklanın, ve sonra tekrar elinize dönün, sonra tekrar ufukta fakat bu sefer başka bir cisme odaklanın. Bu egzersiz, gözlerinizi canlandır­masının ve seçme özelliğinizi artırmasının yanı sıra, araba kullanmanızı düzeltir ve özellikle farkmda olmadan aşın sürat yapmanızı önler. İzlenimlerinizi buraya yazm:

"Yumuşak Gözler" Bir bilgisayar ekranının karşısına o­turup rapor okumak birçok insanı kötü bir alışkanlığa, dar bir odağa iter. Bunun yerine birkaç derin nefes verdikten sonra şu egzersizi deneyin: İşaret parmaklarınızı yüzü­nüzden otuz santim uzakta gözünüzün hizasına getirin. Karşıya doğru bakarken, parmaklarınızı yavaş yavaş ya­tay düzlemde birbirinden uzaklaştırın. Parmaklarınız gör­me sınırınızın dışma çıkıp da göremediğinizde hareketi durdurun. Parmaklarınızı tekrar merkeze getirin ve aynı egzersizi dikey düzlemde yapın. Nefes verin. Şimdi akli­nızın, yüzünüzün, ve çene kemiğinizin kaslarını gevşete­rek gözlerinizi "yumuşatın," ve olabildiğince geniş bir gö­rüş algılaması sağlaym. Bu egzersizin zihninize ve vücu­dunuza olan etkilerine dikkat edin (Gözlerinizin ışık algı­layıcılarının yüzde 80'i çevreyi görmek için dizayn edil­miştir). Gözlerinizi yumuşattığınızda kendinizi nasıl his­sediyorsunuz? izlenimlerinizi buraya yazın:

Bir Güneş Doğuşu veya Batışını Betimleyin. Güneşin doğuşunun veya batışının tam saatini öğrenmek için gaze­teye bakın. Oturmak için manzarayı iyi görebileceğiniz sa­kin bir yer bulun. Belirtilen saatten on dakika kadar önce orada olmaya çalışın. Derin nefes alıp uzun soluklar vere­rek zihninizi ve vücudunuzu sakinleştirin. Uç dakika sü­reyle avuç içi egzersizini, sonra uzağa ve yakma odaklan­ma egzersizlerini yaparak, ufka rahatlamış gözlerle bakın.

Deneyiminizin detaylarını buraya not edin:

En Sevdiğiniz Sanatçıların Yaşamlarını ve Çalışmala­rını Araştırın. Buraya en sevdiğiniz on ressamın bir liste­sini yapın; her tercihinizi bir cümleyle açıklayın.

Tüm zamanların en büyük on ressamı

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Sonra da içlerinden birini seçin ve onun yaşamı ile ça­lışmalarını etüt etmek için belli bir süre (bir hafta, üç ay, bir yıl) ayırm. Okuyabildiğiniz her şeyi okuyun. Eserlerini görmeye çalışın. En beğendiğiniz reprodüksiyonlarını banyonuza, büronuza, mutfağınıza asm.

Çok Müze Gezin

Büyük sanatları değerlendirme ve saper vedere (nasıl ba­kacağını bilme) kapasitenize nasıl derinlik kazandırabilir­siniz? Basit bir anahtar müzeleri ziyaret etmek için bir strateji sahibi olmaktır. Birçok iyi eğitimli insan sanat mü­zelerini gezerken şaşkınlığa uğramıştır. Görecek çok şey vardır. Bir sergiyi gezme ve zevk alma hususunda olumlu bir strateji olmazsa, genellikle sonuç sıkılma ve bıkkınlık olur. Açıklamalı ve rehberli turlar mükemmel olabilir, a­ma kaliteleri çok değişkendir.

Şunu deneyin: Bir müzeye bir arkadaşınızla gidin, her ikiniz de not defterlerinizi yanınıza alın. Hangi bölümleri gezmek istediğinizi önceden belirleyin. Her galeriye girdi­ğinizde, yirmi dakika sonra görüş alışverişinde bulunmak üzere aynim.

Kolejdeki sanat tarihi derslerinde öğrenmiş olabileceği­niz tüm analitik yöntemlere dayalı yargılamaları bir kena­ra bırakın. Kendilerini iyice incelemeden önce resmin veya ressamının adına bakmaktan kaçının. Belli bir galeride sizi en derinden etkileyen üç resim veya heykeli belirleyin. Sonra arkadaşınızla buluşup, o galerideki en çarpıcı eser ü­zerindeki izlenimlerinizi paylaşın. (Arkadaşlanmla bu uy­gulamayı yaptığımda, değişmez olarak şuna benzer şeyler söylerler "bir müzede hiç bu kadar eğlenmemiştim!")

Not Defteri Pratiği:
ÇİZME VE RESMETME

Leonardo gibi, defterinizi çizim, resim, ve yaratıcı karala­malar için kullanın. Bir defterle çalışmanın iyi yânlarından bi­ri de onun sadece size ait olmasıdır; dolayısıyla, resimleriniz, çizimleriniz, ve karalamalarınız bir başkasının yargılaması için üretilmiş olmaktan ziyade, dünyadan edindiğiniz izle­nimlerin en saf şekliyle ifadesidir. Leonardo başkalarının ho­şuna gitmesi için çizmezdi. Sevdiği için resim yapardı. Çizimlerinin çoğunun hiç basılmamış olan not defterlerinde bulun­duğu gerçeğinden hareketle, çizme sürecini bitmiş üründen daha fazla sevdiğini söyleyebiliriz. Kendiniz için çizmeyi öğ­rendiğiniz sürece, bu süreçten daha çok keyif alacak ve derin sezgilere ulaşacaksınız. Şüphesiz, çizme bir beceridir, ve diğer beceriler gibi, öğrenme arzusu pratik ve bilinçli eğitim gerek­tirir. Çizim yoluyla saper vedere becerinizi geliştirme kaynak­lan arasında: Betty Edvvards'ın "Beynin Sağ Yansına Çizmek," Kimon Nikolaides'in "Doğal Olarak Çizmek, ’Phil Metzger'in "Sıkıntısız Perspektif," Roberta VVeir'in "Leonardo'nun Mü­rekkep Şişesi," Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek'teki "Yeni Başlayanlar İçin Da Vinci Resim Kursunu sayabiliriz. (Resim kursuna zengin ve ustaca katkıları için Nusa Maal'e, ve göl­geleme, perspektif, sezgi üzerine yaratıcı fikirleri için Lorraine Gill'e ÖZEL TEŞEKKÜRLER) Bu kapsamda hayal gücü­nüzü "ısındırmak" için aşağıdaki egzersizleri deneyin:

Şu andaki duygularınızın şeklini, hatlarını, ve dokula­rını karalayın. Eğer çizme konusunda endişeleriniz varsa onları boş bir kağıtta serbest şekilde ifade edin. Sayfa geriliminizi taşımaya başlaymcaya, ve vücudunuz gevşeyip rahatlayıncaya kadar devam edin.

Basit şekilleri görün ve çizin. Bir an durup çevreniz­deki şeylere bakın—bu kitaba, duvara asılı bir objeye, pencerenin dışında görünen bir şeye—herhangi bir şeye. Bakarken, üçgenler, daireler, kareler, doğrular, eğriler, ve­ya noktalar bulup bulamadığınıza dikkat edin. Bu temel formlara bölünemeyen herhangi bir şekil var mı?

Çizmenin temel basitliğini anlamanıza yardım edecek hoş bir sır da şudur: Gördüğünüz her şey dairelerden, üç­genlerden, karelerden, doğrulardan, eğrilerden, ve nokta­lardan oluşur (bu sırayı takip etmesi zorunlu değildir). Da Vinci uzmanı Martin Kemp, Leonardo'nun "...canlı doğa­rım organik karmaşıklığı, hareketli şeklin en küçük nüans­larına kadar, doğa kanunları kapsamında geometrik mo­tiflerin zengin bir şekilde karşılıklı etkileşiminde bulunur" şeklindeki inancını tanımlar.

Bir günün gözlemi olarak, üçgenleri, daireleri, kareleri konu olarak alın. Sonra başka bir gün de doğruları, eğrile­ri, noktalan konu edin. Bu şekillerin günlük yaşamda oyna­dığı role dikkat edin: insanların yüzünde, mobilyalarda, sanatta, ve doğada. İzlenimlerinizi defterinize kaydedin.

Aynı zamanda aşağıdaki boşluğa çabucak şu şekilleri çizin:

Daireler:

Üçgenler:

Kareler:

(Dört açısı olan herhangi bir şey)

Doğrular:

Eğriler:

Noktalar:

Bütün çizimler bu basit temel elemanların kombinas­yonunu içerir.

DİNLEME VE DUYMA

Her ses ve her sessizlik duymaya ilişkin kavrama yeteneği­ne derinlik kazandırmak için bir fırsattır; ama şehir gürül­tüsü rahatsız edici ve duyarlılığımızı azaltıcı bir neden ola­bilir. Çoğumuz için, havalı çekiçler, televizyonlar, ve uçak, metro, ve otomobil gürültüleriyle çevrelenmiş olmak nede­niyle kendimizi koruma "ayan" kaçmıştır. Aşağıdaki egzer­sizleri duyma duyunuzu tekrar "ayarlamak" için deneyin.

Katmanlı Dinleme Günde bir iki kere bir an için durup, birkaç derin nefes aldıktan sonra çevrenizdeki sesleri din­leyin. önce en yüksek, en belirgin sesleri—air condition, saatin tıkırtıları, dışarıdaki trafik, insanların ve cihazların arka plandaki seslerini duyacaksınız. Daha sonra bu "kat­manın" belirginleşmesini takiben, bir alttaki katmanı— kendi nefesinizi, hafif esintiyi, koridordaki ayak seslerini, elinizi hareket ettirdiğinizde manşetinizin hışırtısını fark etmeye başlarsınız. Dikkatinizi bir sonraki katmanın, daha sonra bir alttaki katmana yöneltin... bunu birkaç dakika içinde yapıp izlenimlerinizi aşağıdaki boşluğa not edin:

Sessizliği dinleyin Sesler arasındaki boşlukları dinle­menin—müzikte, konuşmada, her nerede duyarsanız— pratiğini yapın. Tamamen sessiz bir yer bulun. Aşağıdaki boşluğa, sessizliğin sesinin nasıl olduğunu, ve tamamen sessiz bir yerde olmanın neler hissettirdiğini açıklayın.

En sevdiğiniz Bestecilerin ve Müzik Sanatçılarının Yaşamlarını ve Çalışmalarını Araştırın. İyi müzik, sesle­rin değerini ve duymanın gizli yönlerini anlamak için en güçlü araçtır. Leonardo müzik sanatı için "görünmeyenin şekillendirilmesi" ifadesini kullanmıştır. Aşağıdaki öneri ve egzersizleri duyarlılığınızı ve aldığınız zevki artırmak için kullanın.

En sevdiğiniz müzik türü nedir? Klasik mi? İlahi mi? Raga mı? En sevdiğinizi alın, ve bu kategorideki en iyi on bestecinin ve/veya sanatçının listesini yapm. (İsterseniz şimdi birinin CD'sini playere koyabilirsiniz.) Her bir se­çimi neden yaptığınızı bir iki cümleyle açıklayın.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Listenizden bir besteci veya sanatçıyı seçin ve kendi­nizi bir gün, bir hafta, veya bir ay onun çalışmalarına ve­rin. Aşağıya birkaç cümle içinde, bu deneyimin müzik değerlendirmenizi nasıl etkilediğini açıklayın:

KLASİK KANONDAN
BÜYÜK MÜZİK

Bu alanın dört uzmanının yardımı ile, klasik kanonun en büyük on parçasmı neler olabileceğini kabaca belirlemek için bir girişimde bulundum. Bunları dinleyin ve kendiniz karar verin. Onları sonraki egzersizlerde kullanacağız.

Bach: Mass B minör. Eğer kendinizi bir depresyonda veya inanç krizinde bulursanız bunu dinleyin; sizi Tanrı­nın varlığına inandıracaktır. Sir George Solti ile Chicago Senfoni Orkestrasının kaydmı dinleyin.

Beethoven: 9. Senfoni. Spektaküler bir finalle karanlı­ğın aydınlığa dönüşmesi; Schiller'in insanın kardeşliğini vurgulayan metnine Beethoven'in hayranlık uyandıran düzenlemesi. Koronun Almanca sözlerini öğrenin ve ken­di kendinize söyleyin.

Mozart: Requiem. Mozart'm requiem'i Yeniden doğu­şun (Resurrection) müzik olarak hayat bulmasıdır. Maale­sef Requiem Mozart'ın zamansız ölümü nedeniyle öğren­cisi tarafından bitirilmiştir.

Chopin: Noctumler. Bu içten piyano kompozisyonları ruhunuzu ay ışığı ile yıkayacaktır. (Bunu uykuya dalar­ken dinlemeyi deneyin)

Brahms: Alman Requiem'i. İfadenin genişliği sonsuz­luğun abidevi yansımalarından aşın kişisel rahatlığa ka­dar uzanır.

Mahler: 6 Senfoni. Mahler yaratılışın nabzını yansıtır. Bu senfoni yaşam gücünün zaferini kutlar!

R. Strauss: Son Dört Şarkı. Bunlar Hermann Hesse ve Joseph von Eichendorff şiirleri üzerine kurulu soprano ve orkestra için parçalardır. Orkestrasyon sopranonun süzü­lerek yükselen melodilerine zengin bir fon teşkil eder. Strauss'un "Beim Schlafengehen"deki insanı kendinden geçiren uçuş tanımlaması tüm Batı müziğinde en olağan­üstü anlardan biridir.

Verdi: Aida. Opera bestecilerinin en büyüğünün tartış­masız en büyük operasıdır. Verdi'nin lirizm ile drama kontrastı nefes kesicidir.

Debussy: Prelütler. Birer mücevher olan bu piyano parçalan empresyonist tarzın minyatür olarak karakterize edilmiş halidir.

Stravinsky: "Bahar Ayini." Patlayıcı, ateşleyici, ve zorla­yıcı ritmiyle prömiyerinde dinleyiciler olay çıkarmışlardı.

Aynı müzik parçasının farklı orkestralar ve yönetici­ler tarafından çalmışını dinleyin. Örneğin, Beethoven'in doksan altıncı senfonisinin Herbert von Karajan yöneti­minde Berlin Filarmoni Orkestrası tarafından çalmışını dinleyin. Sonra, aynı eseri Benjamin Zander yönetiminde­ki Boston Filarmoni Orkestrasından dinleyin. Dinledikle­rinizin farkını tanımlayın:

Aynı Enstrümanı Çalan Farklı Müzisyenleri Dinle­yin. Chopin'in Noctumlerini çalan bir piyanistin perfor­mansı enstrümanların aynı olmasına rağmen diğerinden çok farklı olacaktır. Farklı sanatçılar tarafından icra edil­miş olan iki noctum kaydını dinleyin. Parçaları nasıl fark­lı yorumluyorlar? Piyanolarını birbirlerinden nasıl farklı seslendiriyorlar? İzlenimlerinizi buraya yazm:

Çerginlik ve Çevşeme  Paternlerinde  Dinleyin

Tarzları ne olursa olsun, bütün besteciler önce gerginlik sonra da bunu izleyen bir gevşemeyi içeren yöntemler kullanmıştır. Ritmik varyasyon, ton (perde) değiştirme, fa­sılalar, ve armonik hareketler gibi teknikler kullanmak su­retiyle besteci, dinleyiciyi hepsi de müzikal beklenti ve doyumu artırmayı amaçlayan, hareket, durgunluk, ve me­lodik iniş çıkışları olan bir yola çeker. Dinleyici sürecin farkmda olmasa bile, devamlı olarak müzikal platolara, çı­kışlara, ve gevşemeye yöneltilir. Yukarıdaki listedeki or­kestra parçalarından birini dinleyin ve momentumun— yükselme ve gevşemenin—kilit anlarını yakalayıp yakala­yamadığınıza bakın. Gerginlik ve gevşeme patemlerini gösteren bir "grafik" çizmeyi deneyim

Şimdi de kendi sevdiğiniz müzik parçalarından birini seçin ve benzer bir grafik çizin:

Sevdiğiniz Müziği (Elemanları (Bazında (Değerlendirin

Leonardo ve çağdaşlan dünyaya sıklıkla elemanlar bazın­da: toprak, ateş, su, ve hava olarak bakmışlardır. Top 10'daki sevdiğiniz parçaları yeniden dinleyin ve onlan e­lemanlar bazmda tanımlayın:

(Duygu İçin (Dinleyin

Bazı müzik parçalan gönül tellerimizi titretir, bazdan tit­retmez. Kanondaki on parçadan hangisi sizi derinden et­kiliyor? Hangi enstrümanlar? Sesler? Parçalardan üçünü seçin ve uyandırdıkları duygular bazında tanımlayın:

Not Defteri Pratiğim
DÜŞÜNME (Contemplation)

George Bemard Shaw bir zamanlar şöyle demiştir, "in­sanlar düşünmekten nefret ediyor. Bundan kaçınmak için ellerinden geleni yapıyorlar. Bunu haftada bir veya iki ke­re yaparak kendime uluslararası bir ün sağladım.” Acıma­sız bir çağda, derin düşünme kaybolan bir sanat haline ge­liyor. Dikkatin boyutu azalıyor ve ruh ıstırap çekiyor. Webster'de tanımlandığı gibi Contemplation, "devamlı bir dikkatle bakmak ve üstünde düşünmektir." Bu sözcük contemplari kökünden gelir, ve "mabedi işaretlemek" (con: ile; templum: mabet) veya "dikkatle süzmek" anla­mını taşır.

Çalışma kitabınızdaki egzersizlerden veya başka bir kaynaktan esinlenerek bir soru, inanç, veya fikir seçin, ve defterinize yazın, sonra da her seferinde en az on dakika olmak üzere belli bir süre aklınızda tutun. Daha sonra: Kendinize ait sessiz bir yer bulun ve sorunuzu veya fikri­nizi birkaç kez okuyun.

•   Gevşeyin, uzun soluklarla derin nefes alın.

•   Sorunuzla baş başa kahn.

•  Zihniniz dağılmaya başlaymca, soruyu sesli şekilde o­kuyarak tekrar zihninizi toplayın. Bu düşünme eg­zersizini akşam yatmadan önce ve tekrar uyanınca yapmak özellikle yararlıdır. Eğer bunu samimiyetle yaparsanız, zihninizin gece boyunca "kuluçkaya yat­tığını" fark edeceksiniz.

•  "Kuluçka verilerini" defterinize kaydedin. (Uluslar a­rası bir ün kazanmak için bu egzersizi haftada bir iki kez yapın!)

AROMATİK BİLİNÇ

Her gün, gün boyunca çeşitli kokularla karşı karşıyayız. Beş milyon adet koku alma hücremiz, koku yapan bir ma­denin havada trilyonda bir miktarda bulunan molekülün kokusunu alabilir. Ve günde 23.000 kez. 440 İt³ koku yük­lü hava soluruz.

Fakat çoğu insanın aromatik algılamayı tanımlamak için çok sınırlı bir kelime haznesi vardır. "Bu pis kokuyor" veya "bu güzel kokuyor" en genel referanslardır. Koku a­yırt etme ve değerlendirmeyi geliştirmek için koku keli­me haznenizi genişletmeyi hedefleyin. Parfümcüler koku­lan çiçeksi (güller) , naneli (nane), miskli (mis-, amber çi­çeği), havai eterik (armut), reçineli (kafuru), pis (çürük yu­murta), ve ekşi-keskin (sirke) olarak kategorize ederler. Bu terimleri kullanın ve aşağıdaki egzersizleri yaparken ken­di tanımlayıcılarınızı oluşturun.

Şu Anda Ne Kokluyorsunuz? Şu anda nasıl bir koku aldığınızı mümkün olduğu kadar canlı bir şekilde tanım­layın. Sonra en sevdiğiniz köpeğin tanıma tarzıyla, yakm çevrenizi burnunuzla araştırm. Çevrenizdeki havayı, gömleğinizi, bir kalemi veya dolma kalemi, veya bu çalış­ma kitabının sayfalarını koklaym. Deneyiminizi buraya not edin.

"Kokular**! Bir Günün Konusu Yapın. Ne kokladığınızı ve bunun sizi gün boyunca nasıl etkilediğini kaydedin Çoğu insan kokunun duygulan ve hafızalan üzerinde güçlü bir et­kisi olduğunu söyler. Alışılmadık veya yoğun aromalar bul­maya çalışın Sevdiğiniz bir çiçekçide yarım saat geçirin. Ya­kındaki bir hayvanat bahçesine koku amaçlı bir ziyarette bu­lunun On farklı parfümü koklayın ve etkilerini tanımlayın Koku havanızı nasıl etkiler? Ya hafızanızı? Duygularınızı ve anımsamanızı etkileyen üç belirgin aroma örneğini sıralayın

Koku Zenginliği Bu egzersiz kolay ve arkadaşlarla yapması eğlencelidir. Farklı aromalarda olan bir dizi fark­lı maddeyi bir araya getirin örneğin; bir dilim limon, bir parça soda, birkaç yaprak fesleğen, yastık kılıfınız, Vicks Vaporub, taze çekilmiş kahve, bir kavanoz reçel, bir parça kömür. Gözlerinizi kapatın ve arkadaşınıza her bir mad­deyi burnunuza doğru 30 saniye kadar tutmasını söyle­yin. Her bir kokuyu ve ona olan tepkinizi tanımlayın.

Kendi Parfümünüzü Yapın Bir parfümeri mağazasına girin temel yağların örneklerine bakın: lavanta, nane, ka­ranfil, gül, okaliptüs, vs.. Mümkün olduğu kadar çok çeşi­di deneyin. Her biri sizi nasıl etkiliyor? Arkadaşlarınızı nasıl etkiliyor? Farklı kombinasyonlar deneyin ve kendi sevdiğiniz kokuyu oluşturun.

TAT ALMA

Çoğumuz için tat alma fırsatı kendini günde üç kez göste­rir. Fakat yaşam telaşı içinde buna dikkat etmek genellik­le güçtür. Koşuştururken bir lokma bir şey ısırabilmek ve gerçekte hiçbir şeyin tadına varamadan yiyeceği tüketmek çok basittir. Bunun yerine, her yemekten önce bir an du­run. Yemek üzere olduğunuz yiyeceğin kökenine eğilin. Yiyeceğinizin daha ilk lokmasında yüzde 100 tat almayı hedefleyin.

Mukayeseli ‘Tat Alma

Duymanızı geliştirmek için büyük bir icrayı bir diğeriyle mukayese etmenin harika bir yöntem olması gibi, aynı şey tatma ve koklama için de geçerlidir. Üç değişik tür çikola­ta ahn (örneğin, madlen, sütlü, yarı tatlı). Önce her birine dikkatle bakarak renklerindeki ve parlaklıklarındaki fark­ları belirlemekle işe başlayın. Sonra her birini otuzar sani­ye koklayın. Aromalarını tanımlayın. Bundan sonra, hep­sini sırayla tadın; bir parçayı ağzınızda tutup ve dilinizin üzerinde eritin. Damağınızı temizlemek için tadımlar ara­sında bir yudum su için. Aroma ve tatlar arasındaki fark­ları tanımlayın.

1

2

Aynı mukayese yöntemini üç farklı tür zeytinyağı, mantar, bira, elma, şişe suyu, somon füme, havyar, üzüm, veya vanilyah dondurma ile deneyin.

Şarap Tadımı Kaliteli şarap, içebileceğiniz bir sanat e­seridir. Şarabı değerlendirmeyi ve tadına varmayı öğren­mek, koku ve tat alma duyunuzu rafine etmenin en zevk­li yoludur. (Eğer alkol almak istemiyorsanız, aşağıdaki eg­zersizleri Ariel, St. Regis, ve diğerleri tarafından üretilen alkolsüz şaraplarla yapabilirsiniz.)

Başarılı bir şarap tadımı yapmak için şunlara ihtiyacı­nız vardır: Şarabm rengini değerlendirebilmeniz için uy­umlu, iyi aydınlatılmış bir ortam (Püristler [mükemmeli­yetçiler] şarabın renginin daha belirginleşmesi için beyaz masa örtüsünde ısrar ederler); farklı şaraplarm tadım ara­larında damağınızı temizlemek için bir sepet kabuk ek­mek ve su; aromayı ve tadı optimize etmek için iyi cins ka­dehler (en iyileri Reider kristalinden imal edilir). Ve tabii, bir tirbuşon ve birkaç iyi cins şarap.

Tadımınızı bir konu çevresinde organize edin. Örneğin, en üst düzey Kaliforniya chardonnay, pinot noire, veya cabemet sauvignon şarabını, aynı fiyattaki Fransız beyaz burgundy, kırmızı burgundy, veya Bordeaux şarabı ile mukayese etmeyi deneyin. Veya Leonardo'nun vatanı, İtalya'nın Toskana bölgesinden Chianti'nin üç farklı bağbozumunu tadın. (Antinori Chianti Classico Tenuta Riserva'yı deneyin. Antinori ailesi Tuscan bağlarını Leonar­do'nun doğduğu 1452 yılında kurmuştu. 1988, 1990, ve 1993 rekolteleri eldeki en iyi bağbozumlarıdır.)

Tatma, şarabın asıl zevki olmakla beraber, bundan tam olarak keyif almada bütün duyular rol alır. Elinizde şişeyi hissetmek, mantarın şişe açılırken çıkardığı mükemmel ses, parmaklarınıza temas eden dokusu, şarabın kadehe dolarken çıkardığı şırıltı. Kadehi ışığa tutun ve şarabınızın rengine göz atm; sonra uçucu aromasını bırakması için ka­dehin içinde döndürün. Burnunuzu kadehe uzatıp koku­sunu içinize çekin. Aromanın tadını çıkarmak ve eleman­larını tanımlamak için zaman ayırın. Sonra, şarabı dama­ğınıza yayarak, tadını, dokusunu, ve verdiği hissi değer­lendirerek için. Yutun, ve boğazınızdan geçerken bıraktığı lezzeti ve duyguları fark edin. "Finish" diye adlandırılan bu son eleman, iyi bir şarabın en iyi işaretidir. En iyi cins şaraplar yutulduktan sonra bir dakika daha ağzınıza keyif dalgaları gönderir.

Mukayeseli bir tadım yapın. îki şarapla başlayın ve iz­lenimlerinizi aşağıya kaydedin: Tatma işleminin her aşa­masını hassasiyetle ve şiirsel olarak tanımlayın.

1. Şarap                                                           2. Şarap

Renk

Aroma

Ağızdaki dokusu

Tat

Finish

Geştalt (genel izlenim)

Şarap tadımında deneyim kazandıkça, diğer tat ve ko­kularla ilgili değerlendirmelerinizin de geliştiğini fark e­deceksiniz. Salud! Cent'anni!

DOKUNMA VE HİSSETME

Beyniniz 500.000 dokunma detektörü ve 200.000 ısı sensöründen bilgi alır. Gene de Leonardo çoğu insanın "hisset­meden dokunduğunu" üzüntüyle belirtmiştir. Duyarlı "hissetmenin" sırrı, sonraki egzersizlerde deneyeceğiniz gibi, algılayıcı bir şekilde dokunmak, bütün vücudunuzla ve ellerinizle derinden "dinleme'yi öğrenmektir.

Melek Gibi Dokun Leonardo'nun uyguladığı çok ince boya tabakalarmdaki temasın kalitesini hayal edin. Şimdi maestronun nefis hassasiyetinden esinlenerek çevrenizde­ki nesnelere dokunun. Çevrenizdeki dünyaya, sanki her duyuyu ilk defa algılıyonnuş gibi dokunun. Gözlemleri­nizi buraya kaydedin (yazarken elinizdeki kalemi nasıl hissettiğinizi de tanımlamalarınıza dahil edin).

Zevk Veren Temas

Değişik insanların temaslarının niteliğine dikkat edin; bir tokalaşmanın sıkılığına, bir kucaklamanın sıcaklığına, bir öpücüğün yumuşaklığına. Sevişmenin dıında, size şim­diye kadar en fazla zevk veren teması düşünün. Bunu o kadar iyi yapan neydi? Düşüncelerinizi buraya yazın:

Çok sevdiğiniz kimselere olan dokunuşlarınıza daha fazla nasıl kalite kazandırabilirsiniz? Bu temadan azami yarar sağlamak için, bir arkadaşınıza ayak masajı yapın, ve ken­dinize bir masaj programlayın.

Gözü bağlı Dokunma Bu egzersizi paylaşmak için bir arkadaşınızı davet edin. Şu maddelerden bulabildiklerinizi bir araya getirin: bir deri ceket, bir kaşmir eşarp, bir bardak, bir patates, bir gül, bir avuç bozuk para, bir banyo kesesi, bir sünger, biraz yumuşatma kremi, arkadaşınızın eli, ve araş­tırmak istediğiniz herhangi bir şey. Gözlerinizi bağlayın ve onlan alıcı, dinleyici ellerle inceleyin. Dokularını, ağırlıkları­nı, ısılarını, ve diğer hissettirdiklerini buraya yazın:

Doğaya Dokunun Dışarı çıkın ve doğanın dokularını araştırm: bir çam ağacının iğneli yaprakları, taşlar ve ka­yalar, akarsu, rüzgar, ayağınızın altındaki toprak. Göz­lemlerinizi buraya yazm:

'(Dokunmayı (Bir Günün Konusu. ‘Yapın

Gözlemlerinizi not defterinize kaydedin.

SİNESTEZİ

Duyuların birleşmesi olan sinestezi, büyük sanatçıların ve bilim dahilerinin karakteristiğidir.

Sensazione'nin bütün güçlerini, sinestetik bilinci yaşa­tarak artırabilirsiniz. Başlamanın basit bir yolu, bir duyu­yu diğer duyulara göre tanımlamaktır. Sinesteziyi geliştir­mek için aşağıdaki egzersizleri deneyin:

Müziği Çizmek: En sevdiğimiz müzik parçasını dinle­yin. Dinlerken izlenimleri buraya şekiller ve renklerle ifa­de etmeyi deneyin:

Görünmeyeni Şekillendirmek: Eğer belli bir müzik parçasının heykelini yapacak olsaydınız ne tür malzeme­ler kullanırdınız? Ne tür şekiller yapardınız? Hangi renk­leri kullanırdınız? Müzik nasıl kokardı? Eğer müziği ısırabilseydiniz, tadı nasıl olurdu? Bu hayali çok duyulu hey­kel yapma egzersizini, en az iki sevdiğiniz müzik parça­sıyla deneyin.

Rengin Sesi: En sevdiğiniz resmin reprodüksiyonuna bakın. Tuvaldeki dokular, şekiller ve renklerden esinlenen sesleri vokalize edin.

Transpozisyonlar. Büyük sanatçılar ve besteciler liste­nizi gözden geçirin. Onları kişiliklerine göre değil de ya­pıtlarına göre transpoze edin. Diğer bir ifadeyle, eğer Picasso bir müzisyen olsaydı ne olurdu? Eğer Aaron Cop­land bir ressam olsaydı ne olurdu? Örneğin, bana göre e­ğer Picasso bir müzisyen olsaydı, sanırım Stravinsky olur­du; ve eğer Copland bir ressam olsaydı Andrew VVyeth o­lurdu. Bu arkadaşlarla yapılacak eğlenceli bir egzersizdir. Herkes birkaç transpozisyon yaptıktan sonra, herkese ayrı ayrı seçimlerini açıklattınn.

Sinestetik Problem Çözümü: Curiosita'da ele aldığı­nız sorulardan birini düşünün. Ona bir renk, şekil ve doku verin. Kokusu ve tadınm neye benzediğini hayal edin. Na­sıl bir his veriyor? Bazı olası çözümlerin dokusu, tadı, şek­li, rengi ve sesi nasıldır?

Sinestetik ‘Yemek  Kitabı

Birçok okuyucu Leonardo da Vinci Gibi Düşünmek kita­bında verilen "Sebze Çorbası" tarifini beğenip daha başka­larını da talep etti. Aşağıdaki tarifler Büyükannem Rosa, Virginia teyzem ve annem tarafından verildiği şekilde, Italyan mutfağının temel felsefesi üzerine inşa edilmiş olup, hepsi benim mutfağımda denenmiş ve son şekli verilmiştir. Bu felsefe şu şekilde belirtilebilir: En iyi malzemeyi kullanın ve bunları ziyan etmeyin! Diğer bir ifadeyle, efsanevi bir yemek hazırladığınızda, bu Tanrının, doğanın, atalarımı­zın, ve Tao'nun katma çıkacak kadar pırıl pırıl olmalıdır.

Yemek yemek doğa, kendiniz, ve aileniz veya arkadaş­larınızla birlikte yapılacak basit ve kutsal bir eylemdir. Günde iki veya üç kere durup, şükredip, kendinizi sensazione^e verme olanağıdır. İyi bir yemeğin tadı, kokusu, kıvamı, sesi ve görünümü emsalsiz bir bereketin ortasın­da yaşayacak kadar şanslı olanlarımız için yaşamın en gü­venilir zevklerinden birisidir. Dünya mutfakları sinestetik yaşamı ve global bilinci geliştiren en hoş kapıyı işaret e­der. Çocuklarınızda sensazione, curiosita, ve connessione meydana getirme arzusunu besleyen bir Da Vinci tutku­nu, karısıyla birlikte aile yemekleri için uluslararası konu haftaları oluşturduklarını: bu kapsamda her hafta değişik bir ülkeyi seçerek, o ülkenin yemeklerini yaptıklarını, şa­rabını tattıklarını, müziğini dinlediklerini, tarihinden ve "yemeğini yedikleri" ülkenin kültürü ve lisanından birkaç kelime öğrendiklerini yazdı. Örneğin bir İtalyan haftası ile başlayıp, ailece yiyecek alışverişi ve kültür zenginliği için "Liftle Italy'ye giderler.

Bu yemekleri hazırlarken bir Sensazione yaklaşımı gös­terin: Mutfaktaki becerilerinizi geliştirirken, her yemeğin tadını çıkarmak için bütün duyularınızı harekete geçirin. Bu yaklaşım dikkatli bir alışverişle başlar; iyi bir malzeme­nin yerini hiçbir şey alamaz. "Görmeyi bilmek" etkili bir yi­yecek alışverişinin ilk adımıdır; her şeyde tazeliğin ve gü­zelliğin görünür işaretlerini ve sonra kokulan ve dokulan ayırt etmek için kendinizi eğitin. (Eğer sizi eğitecek bir Rosa Büyükanneniz yoksa, en iyi yiyecek marketine gidin ve yardım isteyin veya aşçılığına güvendiğiniz birisiyle çarşı­ya çıkıp ona en iyi malzemeyi nasıl seçebileceğinizi sorun.)

Eğer yemek yapmaya yeni başlıyorsanız, iyi tariflere sı­ğınmayı yeğleyebilirsiniz, ama Sensazione yaklaşımının en eğlenceli tarafı yaratıcı-duygusal hayal gücünüzü kullana­rak mutfakta bir "kaşif olabilmektir. Bu yaklaşımm sırrı, bir yemeğin nasıl görüneceği, kokacağı, tadacağını hayal etme yeteneğini geliştirmek, ve hayal edilen sonuçlan, kendilerine yemek yaptığınız kimselerin bildiğiniz damak zevki ve tercihleri hakkmda bildiklerinizle mukayese et­mektir. Her yemeğin duyusal deneyimini zihninizde can­landırmanıza ilave olarak, bir yemeğin konuğunuzun da­mağının ve sindirim sisteminin, sonraki ve sonuçta tüm yemek, şarap ve ambiyansa nasıl hazırladığını hayal edin.

*********

Not Defteri Pratiği:
HAYALLERİNİZİ KAYDEDİN

Yatarken not defterinizi başucunuzda bulundurun, böylece rüyalarınız daha çok tazeyken onlan yazabilirsi­niz. Rüyalarını kaydedenler önsezileri ve yaratıcı güçleri ile daha yakın temastadırlar. British Columbia Üniversite­sinde yapılan bir araştırmada, bir rüya görme kursuna ka­tıldılar. Dönem başında tabi tutulduklan yoğun yaratıcılık testlerini tek bir görev izledi: Rüyalarını kaydetmek ve derste bunları sınıf arkadaşları ile tartışmak. Dönem so­nunda öğrencilere yeniden bir yaratıcılık testi uygulandı ve notlarının yüzde yirmi beş yükseldiği görüldü.

Bohr, Coleridge, Dali, Descartes, Jung, Poe, ve diğer birçoğu rüyalarm dehanın kaynağı olduğuna işaret etmiş­lerdir. Mozart⁷m dediği gibi "Bütün bu keşifler, üretimler hoş ve canlı bir rüyada yer alır." Modem dikiş makinesi-

nin mucidi Elias Howe, iğnenin deliğini ortası yerine uç kısmına koyma fikrini, rüyalarının birinde onu yemek için pişiren yamyamlardan almıştı. Yamyamlarm mızrakları­nın ucunda küçük delikler vardı.

Rüyalarınızı hatırlamak hayal etmekten daha kolaydır:

—Uyumadan önce kendi kendinize, "Bu gece rüyamı aklımda tutacağım" deyin.

—Uyanmca, kendinizi birkaç dakika gözleriniz kapalı olarak "akıntı'ya bırakın. Yumuşak bir algılayıcıhkla, rü­yalarınızın parçacıktan için zihninizi tarayın.

—Rüyanızın elemanlarını not defterinize yazın. He­men bir anlam vermelerini beklemeyin; sadece rüyanızda­ki imajları, sahneleri, izlenimleri, kilit sözcükleri veya iba­releri kaydedin.

—Bir zihin haritası yapın. Birçok insan zihin haritası yapmanın, rüya malzemesini daha etkin ve hatırlanabilir olarak yeniden yaratılmasına yardımcı olduğunu belirt­miştir.

—Rüyalarınızı yorumlayın. Talmud, "bir rüyanın yo­rumlanması, bir mektubun açılması gibidir" der. Eğer rü­yanızı yorumlamak isterseniz, sanki dünyanın en büyük psikiyatristi ile konuşuyormuşsunuz ve kendisi size: "Söyle bakalım, bu rüya size ne ifade ediyor?" diyormuş gibi farz edin. Tepkinizi not defterinize bilinçlenme-akışı tarzmda yazın.

 

Sanat Bitimini ve Bilim sanatını araştırın

—LEONARDO

Bu bölümdeki kendini değerlendirme sorulan, size "yanküre eğilimleriniz" hakkında bir fikir vermek üzere dü­zenlenmiştir. Aşağıdaki kendini değerlendirme ifadeleri üzerinde birkaç dakikanızı harcayın. Hangi ifadeler size uyuyor?

 Kendini Değerlendirme

l.Q Detayları severim.

□       Her zaman zamana uyarım.

□       Matematikte iyiyimdir.

□       Mantığa güvenirim.

□       Açık şekilde yazarım.

□   Arkadaşlarım beni fikirlerini açıkça ifade eden biri o­larak tanımlarlar.

□       Analiz yapma güçlü yönlerimden biridir.

□       Organize ve disiplinliyimdir.

□       Listeleri severim.

□   Bir kitabı okumaya birinci sayfasından başlar ve say­falan sırasıyla okurum.

2.0 Son derece hayalperestimdir.

□       Beyin fırtınasında başarılıyımdır.

□       Genellikle beklenmeyen şeyleri söyler veya yapanm.

□       Karalamayı severim.

□       Okulda geometride cebirden daha iyiydim.

□       Bir kitabı atlayarak okurum.

□ Ben büyük resme bakmayı ve detayları başkasına bırakmayı tercih ederim.

□       Genellikle zamanı unuturum.

□       önseziye güvenirim.

Hangi liste sizi en iyi tanımlıyor? Birinci liste daha zi­yade sol-beyinli olan birinin klasik bir tanımlamasıdır, ikinci liste daha ziyade sağ-beyinli birine uyan karakteris­tikleri içerir. Şüphesiz, çoğu insan bu basit modelin göster­diğinden daha karmaşıktır. Ancak, sol sağ metaforu den­ge üzerinde düşünürken yararlı bir araçtır.

Yarıküresel eğilimleriniz ne olursa olsun, tam potansi­yelinizi kullanabilmenin anahtarı dengeyi devamlı sağla­yabilmektir.

Dikkatin şampiyonluğunu yaparken (sloganlarından biri "Ostinate Rigore!"—dikkatte ısrarcı ol! idi), detaylara, mantığa, matematiğe, ve yoğun pratik analize itina göste­riyordu. Leonardo aynı zamanda öğrencilerinin sağ yarı­kürelerini uyandırmaları için o zamana kadar görülmemiş şekilde teşvik ediyordu. "Geri adım atmayacağım" diye yazıyordu, "yeni ve spekülatif bir düşünce, garip ve gü­lünç gelse dahi, bir icadı çabuklaştırmada büyük değeri ölabilir. O da şudur: Rutubetten yıpranmış duvarlara veya farklı renkteki taşlara bakmalısınız [bir ateşin dumanı ve­ya korları, bulutlar, veya çamur gibi herhangi bir şeyi kas­tetmektedir], ...bunlarda ilahi topraklara benzerliği... ve tam ve uygun şekillerine indirgeyebileceğiniz sonsuz sa­yıda şeyleri ["çabuk hareket eden şekilleri, ve tuhaf ifade­lere sahip yüzleri, ve yabancı kıyafetleri" kastetmektedir] görebilmelisiniz. Bu tür duvarlarm ve taşlarm karışımı, çaldıklarmda hayal edebileceğiniz her sözcüğü ve ismi bulabileceğiniz çan seslerine benzer."

Bu talimat sadece bir sanatçının hayal gücünü uyar­maktan öte; insanın düşünce tarzmda yeni bir icattır. Da Vinci "beyin fırtınası" denilen modem disiplinin doğumu­na yol açan bir gelenek oluşturmuştur. Da Vinci'den önce

Arte/Scienza: Bilim ve Sanat, Mantık ve Hayal Arasındaki... entelektüel bir disiplin olarak "yaratıcı düşünce" konsepti mevcut değildi.

Aşağıdaki basit egzersizi yaparak yaratıcı düşünme kavramını araştıralım:

Almaşık Kullanım Testi

İki dakika içinde, bir eşarbın yazabildiğiniz kadar fazla kullanımını yazm.

Bunu şimdi aşağıdaki boşluğa yapın:

Kaç kullanımını yazdınız? Kullanım sayısını hesaplamak için, toplam cevap sayısını ikiye bölün; en iyi cevabınızı işaretleyin. "En iyi" olanı kendi sübjektif kriterinize göre tanımlayın.

Uluslararası ortalama (ikiye böldükten sonra) 4'dür. 8'lik bir derece mükemmeldir, 12 ve üstü ise daha çok fikir üretmenin deha düzeyine eşdeğerdedir.

En iyi cevabınızın seçiminde hangi kriteri kullandınız? Güçlü bir sol-yanküre hakimiyeti altında olanlar bu testle boğuşma eğilimindedirler. Üç veya dört cevap yazı, en iyi cevaplarını da mantık ve uygulanabilirlik temeline göre seçerler. Güçlü sağ-yanküre hakimiyeti altında olanlar bu testi daha rahat karşılarlar ve genellikle en iyi cevaplarını en yaratıcı veya "en uçuk" olanlarından seçerler.

Almaşık Kullanım Testi gerçekten yaratıcılığı test eder mi? Hayır. Bu bir kimsenin özgür yaklaşımını test eder; özgür yaklaşım ise yaratıcı sürecin çok önemli bir unsuru­dur.

Dahilerin en önde gelen niteliklerinden biri de, yaşa­ntım bütün yollarında arte—yaratıcı özgür yaklaşım—ile, scienza~-mantık ve dikkatli analiz—arasmda gidip gele­bilme yetenekleridir. Dahiler sezgileriyle, zihni geleneksel kısıtlamaların dışına çıkarmanın önemini anlarlar; man­tıkla hayal gücünü, özgürlükle disiplini, sağ-yanküre ile sol-yanküreyi dengelerler.

Leonardo'nun yaptığı gibi, bir kez özgür yaklaşımm sırrını anladığınız da, zihninizi "kutudan çıkarma"yı öğ­rendiniz demektir. Sonra, maestronun bahsettiği fikirlerin "sonsuzluğunu" üretmeyi takiben, "onları tam ve uygun şekillerine indirgemek için" analitik güçlerinizi kullanabi­lirsiniz.

Almaşık Kullanım 'Testi 2

Almaşık kullanım testini aşağıdaki boşlukta tekrar dene­yin. Bu kez iki dakika içinde bir portakal üzerine yazabil­diğiniz kadar fazla cevap yazm. Leonardo gibi düşünmek için, "nesnelerin sonsuzluğu'na odaklanacaksınız. Diğer bir ifadeyle, bunu bir yazma sürati testiymişçesine uygu­layın. Cevaplarınızı analiz veya kritik etmeden yazabildi­ğiniz kadar hızlı yazm. Bilahare, deha seviyesinde bir sko­ra ulaştıktan sonra, geri dönün ve "sıra-dışı" cevaplarınızı açıklamak için hayal gücünüzü çalıştırın.

Bu kitaptaki egzersizler beyin yarıkürelerinizi dengele­menize yardım edip gizli kalmış Da Vinci kapasitelerinizi uyandırır. Bu bölümdeki egzersiz, günlük düşünme, plan­lama, ve problem çözümünüzde Arte ve Sdenza arasına bir sinerji oluşturmak üzere basit ve inanılmaz derecede güçlü bir metoda odaklanmıştır. Bu metoda zihin haritacılığı denir.

Zihin haritacılığı Da Vinci'nin not alma yöntemlerin­den esinlenerek Tony Buzan tarafından ortaya konmuş ci­lan, fikir üreten ve düzenleyen bir tüm-beyin metodudur. Zihin haritacılığını kişisel hedef koyma, günlük planlama, işinizle ilgili planlan yazma, kişiler arası sorun çözme, ve hatta çocuğunuzun okuldaki performansını artırma ama­cıyla kullanabilirsiniz. Ancak, zihin haritacılığının en hari­ka uygulaması düzenli bir uygulamayla sizi Leonardovari bir dengeli düşünür olarak eğitmesidir.

Zihin haritacılığı sizi, fikirlerinizin üretimini boğan prematüre organizasyon zulmünden korur. Zihin haritacı­lığı, zihninizi tam olarak ifade etmeye teşvik ederken, ya­ratma ve düzenlemeyi dengeleyerek kavrama gücünüzü özgürce kullanmanızı sağlar.

Zihin Haritacılığı: ^Doğruca (Doğadan"

Zihninizin doğasını anlamak için aşağıdaki testi deneyin: Son okuduğunuz kitabı, veya katıldığınız son semineri düşünün. Bu kitap veya seminer hakkında bir rapor yaz­manız gerektiğini varsaym. Bilgileri hatırlamaya başlayın. Bunu yaparken, zihninizin çahşma sürecini gözlemleyin, kısaca zihninizin iç çalışmasını buraya tanımlayın:

Zihniniz bütün paragrafları inşa ederek mi yoksa zihninizin gözüne istenen ana hatları getirerek mi çalı­şıyor? Muhtemelen hayır. Olasılıkla, izlenimler, anahtar sözcükler, ve görüntüler bir diğeriyle bağlantılı olarak zih­ninizde yüzerler. Zihin haritası yapma bu doğal düşünme sürecini kağıt üzerinde devam ettirme yöntemidir.

Leonardo sanatçıları ve bilim adamlarını bilgi ve anla­yışın araştırmasında "doğruca doğaya gitmeye" zorlamış­tır. Eğer bir ağacm yapısını veya Bethlehem-yıldızı gibi bir bitkiyi incelemeye başlarsanız, bunun gövdesinden veya sapından bütün yönlere doğru genişleyen bir yaşam çev­rimi olduğunu görürsünüz. Büyük bir şehrin üstünde bir helikopter turu atın; Bunun büyük merkezleri, ana arterle­ri, ve yan yollan birleştiren yaygın bir yapı olduğunu gö­rürsünüz. Şu masamız, küresel iletişim sistemimiz, ve gü­neş sistemimiz benzer şekilde bağlantılı çevrimlerdir. Do­ğadaki iletişim lineer olmayan ve kendini organize eden bir yapıdadır; çevrimler ve sistemler yoluyla çalışır.

Belki de bunlarm içinde en çarpıcı olan doğal sistem ka­fatasınızın içindedir. Beyin fonksiyonlarının temel yapıtaşı nöronlardır. Her birimizin milyarlarca nöronu nükleus (çe­kirdek) denilen bir merkezden dallanıp dağılır. Her dal, veya dandrid ("ağaç" anlamına gelen dendron sözcüğün­den türemiştir), dandrid dikenleri (spine) denilen küçük çıkıntılarla kaplıdır. Düşündüğümüz şırada, elektrokimyasal 'bilgi" dikenler arasmdaki minik boşluktan atlar. Bu bağlantıya synapse denir. Düşünmemiz snaptik patemlerin yoğun çevriminin bir fonksiyonudur. Bir zihin haritası beyinin bu doğal patemlerinin grafik bir ifadesidir.

Dolayısıyla, tarihteki birçok büyük beyinin—Charles Darvvin, Michelangelo, Mark Tvvain, ve tabii Leonardo da

Vinci gibi—not alma stillerinin dallanmalarla, çeşitli skeç­lerle, yaratıcı karalamalarla, ve anahtar sözcüklerle ta­mamlanmış organik bir yapı göstermesi şaşırtıcı değildir.

Treatise on Paintinğin sonunda Leonardo şöyle yazar, "Bu kurallar serbest ve iyi bir muhakeme yapmanıza yardımcı olmak içindir: zira iyi muhakeme iyi anlamadan kaynaklanır, iyi anlama iyi kurallarla eğitim yapmaktan gelir, ve iyi kurallar bütün bilimlerin ve sanatların ortak anası olan doğru ve sağlıklı deneyimlerin çocuğudur."

Zihin haritacılığının kuralları "serbestçe ve iyi bir mu­hakeme yapmanıza yardıma olma amacını güder." Onlar "sağlam ve doğru deneyimin çocukları" olup, geçen otuz yıl içinde yoğun bir şekilde test edilmişler ve imbikten geçmişlerdir.

(Bir Zihin Haritası Yapın

Zihin haritaalığında deneyim kazandıkça, sağladığı avan­tajlar daha da belirginleşecektir. Zihin haritaalığı daha kı­sa zamanda daha fazla fikir üretmenizi sağlar. Serbest formatlı olması—bir seferinde bir dala bir sözcük ekledikten sonra başka bir dala atlamak—yeni fikirler üretme şansı­nızı artırır. Zihin haritası yapmak arte ve sdenzayı—bü­tün beyninizi faaliyete geçirir. Hayal gücünüzü ve sponta­ne tepkilerinizi uyarırken, elinizdeki materyali mantıklı bir sırayla ve detaylı bir şekilde düzenlemenizi sağlar.

Başlamanıza yardım etmek üzere, işte size basit bir zi­hin haritası testi:

1.   Büyük bir beyaz sayfa kağıt ve altı veya daha fazla renkli kalemle başlayın. İlave renkler için fosforlu markerler kullanabilirsiniz.

2.  Çalışma kitabınızı yatay olarak önünüze koyun. Ya­tay bir konum size anahtar kelimelerinizi düzgün bir şekilde yazmanızda ve okumanızda kolaylık sağlar.

3.  Bu zihin haritası için konunuz Yedi Da Vinci Prensi­bi olsun diyelim. Zihin haritanıza kağıdın ortasına temsili bir şekil çizerek başlaym. Bu harita için size bir tane hazırladık.

Zihin Haritası Yapma: Kurallar

1)    Zihin haritanıza sayfanızın merkezine koyduğunuz bir sembolle veya (konunuzu temsil eden) bir resimle başlayın.

Merkezden başlamak zihninizin 360 dereceye açılabil­mesini sağlar. Resimler ve sembollerin hatırlanması sözcüklere nazaran daha kolay olup konunuz hakkın­da yaratıcı olarak düşünme yeteneğinizi geliştirin.

2)     Anahtar sözcükler kullanın.

Anahtar sözcükler anımsama ve yaratıcılığın bilgi-zengini "topakları"dır. Anahtar sözcükleri seçmek analitik "sol beyninizi" çalıştırır ve konunuzun özünü yakala­manıza yardım eder.

3)    Anahtar sözcükleri merkez görüntüden çıkan ışınlar­la birleştirin.

Sözcükleri çizgilerle ("dallarla") birleştirerek, bir sözcü­ğün diğeriyle nasıl ilişkili olduğunu açıkça göstermiş olursunuz.

4)     Anahtar sözcüklerinizi kitap harfleriyle yazın.

Kitap harfleriyle yazmak el yazısıyla yazmaktan daha kolaydır ve daha rahat hatırlanır.

5)     Her satıra (çizgiye) bir sözcük yazın.

Bunu yapmakla, her anahtar sözcük için azami sayıda yaratıcı bağlantı bulmaktan kurtulmuş olursunuz. Bir çizgiye bir sözcük disiplini aynı zamanda size en uy­gun anahtar kelimeye odaklanma eğitimi sağlayarak düşünme hassasiyetinizi artırırken karışıklıkları mini­mize eder.

6)    Anahtar sözcüğünüzü üstüne yazdığınız çizgilerin u­zunluğuna uygun olarak kitap harfleriyle yazın.

Bu bağlantının belirginliğini azamiye çıkarır ve yerden tasarrufu sağlar.

7)   Daha iyi bağlantı ve vurgulama sağlamak için renk­ler, resimler, boyutlar, ve kodlar kullanın.

Zihin haritanızın çeşitli dallan arasındaki ilişkileri gös­terin ve önemli noktalan vurgulayın, örneğin, ana bağ­lantılara renk kodlarıyla öncelik verebilirsiniz. En ö­nemli noktaları sarıyla, ikinci derecedekileri maviyle işaretleyip, benzer şekilde devam edebilirsiniz. Resim­ler ve şekiller mümkün olan her yerde parlak ve cardı renklerle kullanılmalı; bunlar sizin yaratıcı bağlarınızı uyarır ve hafızanızı önemli ölçüde güçlendirir.

8)   Ne zaman duracağınızı bilin. Teorik olarak bir zihin ha­ritası hiçbir zaman bitmez. Da Vinci'nin vurguladığı gi­bi, "Her şey, her şeyle bağlantılıdır." Eğer zamanınız, e­nerjiniz, eğiliminiz, yeterli renkli kaleminiz, ve yeterin­ce büyük bir kağıdınız varsa, bütün bildiklerinizi ve so­nuçta insanoğlunun bildiği her şeyi birbiriyle irtibatlandırabilirsiniz. Tabii bir konuşma hazırlıyorsanız ve­ya bir smava hazırlanıyorsanız, insanlığın bütün bilgi­sini birbirine bağlayacak zamanınız olmayacaktır. Bu­nun en basit cevabı, zihin haritanız, ürettiğiniz bilgiler elinizdeki göreve ilişkin hedefleri karşıladığı zaman bitmiş olacaktır.

4.  Şimdi ortadaki şekilden yayılan çizgilerin üzerine a­nahtar sözcükleri yazın veya şekiller çizin. (Çizgile­rin üzerine kitap harfleriyle, ve her çizgiye tek bir sözcük yazmayı veya şekil yapmayı ve çizgileri bağ­lantılı tutmayı unutmayın.)Başlamanıza yardımcı olmak üzere, bazı prensipler için anahtar sözcükler bulacaksınız. Eksik prensipler için anahtar sözcükle­ri doldurun ve her birine uyacak bir şekil çizin.

5.  Serbest düşünmeyle çalışarak, ana dallardan yayılan çizgiler üzerine anahtar sözcükleri yazm; birkaç "ikincil" dal fikir edinmenize yardım etmek için dol­durulmuştur. Zihninizi bu konuda özgürce çalıştırın.

Zihin haritanızı yeterince anahtar sözcük ve şekillerle dol­durduktan sonra bir mola verin. Geri döndüğünüzde, fi­kirlerinizi düzenleyecek ve birleştirecek bağlantılar ara­yın. Zihin haritanızın ilişkili kısımlarını oklar, kodlar, ve renklerle irtibatlandınn.

 

 

 

 

Ziftin Haritası Yapma (Becerinizin (Pratiğini Yapın

Zihin haritası yapmak stratejik planlama, sunu hazırlama, toplantı yönetimi, test hazırlığı, ve sistem analizi gibi kar­maşık görevlerin basitleştirilmesi için çok değerli bir araç olmasma rağmen, ilk birkaç zihin haritanızı nispeten basit ve hafif konularda yapmanız daha iyi olur. Aşağıdaki ko­nulardan birini zihin haritası egzersizinize başlamak için seçin, tek başınıza, yandaki boş sayfayı kullanın. Bu ilk pratik için yirmi dakikanızı ayırm.

En Sevdiğiniz Filmin Zihin Haritasını Yapın Sevdiği­niz filmi temsil eden basit bir şekille (sahne vb) başlaym. Karakterleri, olayları ve konuyu ifade eden anahtar söz­cükleri yazm ve şekiller çizin. Anahtar sözcükleri ve şekil­leri merkez sembolünüzden ışıyan çizgilerin üzerine koy­mayı unutmayın.

Hayalinizdeki Evin Zihin haritasını Yapın Hayaliniz­deki bir evin zevkli fantazisini zihin haritası yoluyla araş­tırın. Merkeze cennetinizin bir sembolünü koyarak başla­ym ve sonra bundan ideal yaşam mekanınızı temsil eden anahtar sözcükleri ve şekilleri içeren dallar çıkarın. Unut­mayın, zihniniz bir takım şeyleri sırayla yazmak yerine, bağlantı kurmak için çalışmalıdır. Sadece ideal ortamınız için fikir üretin. Artık bütün olasılıklar doyum noktasına gelince, geri dönüp bunları sıraya koyun.

İdeal Hobinizin Zihin Haritasını Yapın İdeal hobinizi yapabilmek için bir zihin haritası kullanın. Merkeze faali­yetinizi temsil eden bir şekil koyun. Sonra, planınızın ele­manlarını—örneğin, malzeme, yararlar, zamanlama, vs.— temsil eden anahtar sözcükler veya şekiller kullanın.

Zihin Haritası Yapmanın Zihin Haritasını Yapın Ta­mam, artık ısındınız, şimdi zihin haritasının bütün muhte­mel kullanımları üzerine bir zihin haritası yapmayı dene­yin. Kağıdın ortasına sizin için zihin haritası konseptini ifade eden bir şekil çizerek başlaym. Sonra dallar çıkartıp, bağlantı çizgileri üzerine kitap harfleriyle anahtar sözcük­leri yazm veya şekilleri koyun. Özel veya iş yaşamınızda zihin haritasının en az yirmi olası uygulamasını üretmeyi hedefleyin. Zihin haritanızı tamamladıktan sonra en ö­nemli olacağını düşündüğünüz uygulamalan markerle belirginleştirin.

Şu Kuralları Aklınızda Bulundurun: Merkez görüntü­nüzü sayfanın ortasına alın ve boyutlarını makul tutun. Bütün anahtar sözcükleriniz dik olarak ve kolay okunur şekilde yazabilecek şekilde açılı ve eğik çizgiler kullanın. Her çizgiye bir sözcük ve anahtar sözcükleri kitap harfiy­le yazmaya dikkat edin. Merkeze yakın çizgileri biraz da­ha kaim yapm ve harfleriniz kolay okunacak şekilde en az 6-7 mm boyunda olsun. Bazı harfleri vurgulamak için da­ha da büyük yazabilirsiniz. Her sözcüğü altmda çizgi ol­duğu halde aynı boyda yazın. Bu size yer kazandırır ve bağlantıların daha temiz olmasını sağlar. Mümkünse bü­yük sayfalar kullanın. Bu kanşıklığı önler ve büyük dü­şünmenizi sağlar. Eğer ilk taslağınız karışık gibi gelirse dert etmeyin. Daha fazla temizlik için ikinci ve üçüncü taslakları yapabilirsiniz.

"Uygulama haritanızı" yandaki sayfaya yapın:

Sağlığını Korumayı Öğren!’

LEONARDO

Eğer holistik^[13] sağlık üzerine iyi bir kitap bulmak için ki­tapçınıza veya yerel kütüphaneye gidecek olursanız, bu­nun 500 yıl önce Leonardo'nun not defterine kaydettiği birçok fikri içerdiğini göreceksiniz. Da Vinci sağlığımız ve afiyetimiz için kişisel sorumluluğumuzu kabul etmemiz gerektiğine inanırdı. Fizyolojiye (psiko-nöro-immunoloji açısından) duygu ve davranışların etkisini fark etmiş, ve doktorlarda ve tıpta bağımsızlığı öğütlemişti. Hastalığı "canlı vücuda sızan elemanların uyumsuzluğu" olarak görmüştü. Ve iyileşmeye de, "uyumsuz elemanların resto­rasyonu" olarak bakıyordu.

Vücut/zihin koordinasyonunu sağlamak ve fitnessi ge­liştirmek için kişisel yaklaşımınız nedir? Fitness progra­mınızı nasıl optimize edebilirsiniz? Aşağıdaki kendini de­ğerlendirme testini gözden geçirerek işe başlayın.

'Kendini Değerlendirme: Corporalita

□     Aerobik olarak formdayım.

□     Kuvvetleniyorum.

□     Esnekliğim artıyor.

□  Vücudumun ne zaman gergin, ne zaman gevşek oldu­ğunu biliyorum.

□     Diyet ve beslenme hakkında bilgiliyim.

□     Arkadaşlarım beni zarif olarak tanımlayacaklardır.

□      Giderek sağımı ve solumu daha dengeli olarak kullanır hale geliyorum.

□  Hangi fiziki durumların davranışlarımı etkilediğinin farkındayım.

□     Hangi davranışların fiziki durumumu etkilediğimin farkındayım.

□     Pratik anatomi hakkında iyi bilgim vardır.

□     Kendimi iyi koordine ederim.

□     Hareketi severim.

Da Vinci'nin hayatı eski klasik "mens sana in corpore şano", sağlam kafa sağlam vücutta bulunur idealinin bir ifadesiydi. Modem bilimsel araştırmalar Da Vinci'nin bir­çok önerisini, uygulamasını, ve önsezilerini teyit eder. Her ne kadar maestroyu bugünün modern aerobik kursların­dan birinde hayal etmek biraz zorsa da, kişisel bir fitness programı hiç şüphesiz fiziki sağlığın, zihinsel görüş ve düşünce keskinliğinin, ve duygusal dengenin bir köşe ta­şıdır. Potansiyelinizi bir Rönesans erkeği veya kadını gibi faaliyete geçirmek için, Leonardo da Vinci Gibi Düşün­mek kitabında tanımlandığı şekilde dengeli bir fitness programı uygulaym. Sağlığı kazanmanın ve korumanın kilit elemanları sağlıklı beslenme ve aerobik, kuvvet, ve esneklik antrenmanı yapmaktır; fakat fitness rejiminiz ye­terli vücut bilgisi, kendine hakimiyet, ve sağ-sol kullanım dengesi olmazsa eksik kalmış demektir. Bu elemanlar bir­çok fitness programının "eksik halkalarını" teşkil eder.

Koşulsuz Olarak Kedinizi Kabullenmek  ve Sevmekle İşe (Başlayın

Fitnesse holistik bir yaklaşım kendini kabullenmekle baş­lar. Hepimiz devamlı olarak diyet yapan ama kilolarından hiçbir zaman memnun olmayan, devamlı olarak ağırlık ça­lışan ama bir türlü şekle girmeyen insanlar biliriz. Sağlık kulüpleri elde edilmesi güç bir mükemmeliyet durumuna ulaşmak için kendilerini harap eden insanlarla doludur.

Kendi vücudunuzu nasıl görüyorsunuz? Vücudunu­zun görünümünü konusunda dış etkenlerden—dergi ma­kaleleri, moda sanayii, televizyon görüntüleri, diğer in­sanların fikirleri—ne kadar etkileniyorsunuz? Tann vergi­si güçlü veya güçsüz yönleriniz ne olursa olsun, fitness programınıza biraz Sfumato görüşü katarak yaşam kalite­nizi geliştirebilirsiniz: koşulsuz şekilde kendinizi kabul­lenmeye dayalı olarak, kendinize gelişme sözü verin.

Aşağıdaki ifadelere ilişkin görüşlerinizi boş yerlere yazm:

Vücudum hakkında annemden aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudum hakkında babamdan aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudum hakkında kardeşlerimden aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudum hakkında sevgilimden aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudum hakkında akranlarımdan aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudum hakkında dergilerden, TV'den, ve filmlerden aldığım mesaj şudur (şu idi)

Vücudunuz hakkında aldığınız mesajlara bakm ve kendinizi beğenmediklerinizden, veya bu mesajlara olan tepkilerinizden arındırın. Bu çok basit gelebilir fakat, F. M. Alexander'in bir zamanlar yazdığı gibi: "Eğer sadece bey­ninizi kullanacak olursanız bütün bir yaşamın alışkanlık­larından kendinizi kurtarabilirsiniz."

Aşağıdaki boşluklara fiziki durumunuzun beğendiği­niz bazı yönlerinizi yazın:

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

_____________________________________ beğeniyorum

Kendini-geliştirme sürecinde insanlar genellikle "Ben kimim?" klasik sorusunu sorarlar. Kendini-tanımada daha basit bir soru sorarak önemli bir ilerleme sağlayabilirsiniz, "Ben neredeyim?" İnsanın kendi görüntüsünü ve kendini tanımasında vücut imajı ve vücut bilinci çok önemli rol oynar. Sensazione kısmında beş duyuyu—görme, duyma, koklama, tatma, ve dokunma—keskinleştirmek için bir egzersiz programı ile karşılaşmıştınız. Vücut bilincinin o­luşması altıncı duyunun mükemmelleştirilmesiyle başlar: kinestezi. Kinestezi duyusu ağırlığınızı, durumunuzu, ve hareketinizi hissetmenizdir. Size gergin veya gevşek oldu­ğunuzu, sıkıntılı veya keyifli olduğunuzu söyler. Kinestetik duyunuzu keskinleştirmeye ve kendinizi tanımanızı geliştirmeye aşağıdaki egzersizleri uygulayarak başlaya­bilirsiniz.

Vücudunuzun Bir Resmini Yapın. Defterinize tüm vü­cudunuzun bir resmini çizin. Bir şaheser yapma kaygısına kapılmayın, sadece beş dakikalık bir taslak yapın; biraz el­den geçmiş çubuk şekil bile yeterlidir.

Bütün vücudunuzu çizdikten sonra, en fazla gerginlik hissettiğiniz yerleri kırmızı ile işaretleyin. Sonra siyah bir markerle vücudunuzda enerjinin bloke olduğu, en az his­settiğiniz noktaları işaretleyin. Bundan sonra vücudunu­zun en canlı hissettiğiniz, enerjinin en bol olduğu bölgele­ri belirtmek için yeşil renk kullanın.

Çoğu insanın belirli noktaları kırmızı ve siyahtır. Ge­reksiz gerilimimizin ve stresimizin çoğu, kendi doğal ya­pımız ve fonksiyonumuzla ilgili yanlış bilgimizin ve ih­malimizin bir sonucudur. Hatalı "vücut haritaları" yanlış kullanıma, rahatsız edici strese ve dikkat bozukluğuna ne­den olur.

Ayna Gözlemi. Boy aynasının önünde durun (eğer ce­saretiniz varsa bunu çıplak olarak yapın). Görünümünü­zü yargılamayın veya değerlendirmeyin, sadece görünü­münüze tarafsız olarak bakın ve şu sorulara cevap verin:

Başınız bir yana eğilme temayülünde mi?

Bir omzunuz diğerinden daha yukarıda mı?

Kalçanız öne doğru mu, yoksa arkaya çıkıntılı mı?

Ağırlığınız ayaklarınıza eşit olarak paylaşılmış mı, yoksa bir ayağınıza diğerine nazarîm daha fazla mı yük biniyor?

Vücudunuzun hangi kısımları aşın gergin?

Kalçanız, gövdeniz, ve başınız dengeli bir doğrultuda mı?

Ağır Düşünceler

Başınızın ağırlığı ne kadardır? En iyi tahmininizi yazm.

Spor salonuna bir dahaki gidişinizde on beş poundluk (yaklaşık 7 kg) bir barbel kaldırın, veya süpermarkete git­tiğinizde yedi kiloluk bir patates çuvalını kaldırın. Bu or­talama bir başm ağırlığıdır. Bu yedi kiloluk top beyninizi, gözlerinizi, kulaklarınızı, burnunuzu, ağzınızı, ve denge mekanizmanızı içerir. Eğer bu top dengesini kaybederse bütün vücudunuza ne olur? Eğer başınız omuriliğiniz ü­zerine düzgün olarak yerleşmemişse dikkatinize ve görüş ve düşünce keskinliğinize ne olur? Kinestetik bilinçle ilgili alıcıların yüzde 60'ının boyunda yer aldığını biliyor muy­dunuz? Eğer boyun kasları dengesi kötü bir başı destekle­mek için büzülürse/kısılırsa vücut bilincine ne olur?

Açıkçası, Rönesans kadmı veya erkeği olmak isteyenler için, başm dengesi birinci önceliğe sahiptir. Bu denge so­runu için değerlendirmenizi aşağıdaki egzersizle derinleştirebilirsiniz.

 Dik Bir (Bedenin Çelişimini Hissedin

Bu egzersiz büyük anatomist ve antropolog Profesör Raymond Dart'ın çalışmalarından esinlenilerek hazırlanmış­tır. Bu egzersizi yıllar boyunca şirket başkanları, sanatçı­lar, psikologlar, okul öğretmenleri, ve emniyet görevlileri­nin de dahil olduğu birçok gruba uyguladım. Bu egzersi­zi bir grup içinde yapmak eğlenceli olmakla beraber, bunu kendi kendinize yaparak da istifade edebilirsiniz. Bütün ihtiyacınız olan şey halı serili bir zemin ve bir havludur.

Yere yüzükoyun uzanın, ayaklarınız bitişik, kollarınız iki yanınıza uzatılmış olsun. (Havluyu yüzünüzün altma koyun.) Şimdi artık düşmenin mümkün olmadığını not e­din. Yüzünüz yere dönük olarak bir iki dakika durun ve toprakla bu tür ilişkisi olan bir yaratığın bilincine varm. Hayali bir yiyeceğe ulaşmak için yerde sürünerek ilerle­meyi deneyin.

Şimdi bir sonraki aşamaya geçmeye hazır olun. Şekil değiştirmek üzeresiniz. Ellerinizin tersini yandan kaydınn, avuçlarınız yere dönük olarak elleriniz önünüzde yer­de dursun. Yeni oluşan pençelerinizle yere bastırıp başını­zı ve vücudunuzun üst kısmını yerden kaldırın. Etrafınıza bakın ve genişleyen ufkunuzun size kazandırdığı aşama­ya dikkat eden. Pençelerinizi kullanarak çevrenizi keşfet­meyi ve yiyeceğe doğru hareket etmeyi deneyin.

Bir sonraki safha dört ayaklı bir memeli olmak. Sevdi­ğiniz birini seçin: at, köpek, kugar, gazal, su bufalosu. Dört ayağınızın üstünde durup, sırf eğlence için, seçtiği­niz hay varan yürüyüşünü, sesini, ve diğer davranışlarını taklit edin. Bu pozisyonda davranış şekilleriniz ve potan­siyel bilinciniz nasıl değişti?

Sonraki büyük değişiminiz ön ayaklarmızı yerden ke­sip bir primat^[14] haline gelmektir. En sevdiğinizi seçin— şempanze, orangutan, goril—ve bir maymun gibi hareket etmenin keyfini çıkarın. Bilinçlenme olasılıkları nasıl bir değişiklik gösteriyor?

Şimdi Homo Sapiens gibi tam olarak ayağa kalkın.

Bu egzersize ilişkin gözlemlerinizi buraya kaydedin:

Aşağıdaki sorulara kısa cevaplar yazın:

İki ayaklı olmanın ve tamamen dik durmanın avantajları ve dezavantajları nedir?

Vücudunuzun dik olmasının zeka ve bilincinizin artması­na etkileri nedir?

Günlük yaşamda insanların duruşu ve dengesi ile bilinç ve dikkatleri arasında bir ilişki gözlemliyor musunuz?

Tam olarak ayaktayken kendini baskı altında hissetmek mümkün mü? Yerdeyken keyif alabiliyor musunuz?

Profesör Dart, meslektaşlarının çoğu gibi, bilinç ve zeka potansiyelimizin esas olarak tam olarak dik durmamızla bağlantılı olduğunu fark etmiştir. Ancak yaşam baskılan— iskemlede oturmak, bilgisayarda çalışmak, trafiğin yoğun saatlerinde araba kullanmak—bizi doğuştan gelen yete­neklerimizin bu tarafını köreltmeye yöneltmektedir. Birço­ğumuz kendimize hakim olmayı yeniden öğrenmeliyiz.

Kendimize Olmayı Yeniden Öğrenmek Alexander Tekniğini Çalışın

Leonardo kendini zorlamadan dengeli ve zarif olmasıyla tanınırdı. Floransalılar o geçerken durup bakarlardı. Vasari maestronun "her harekette sonsuz zarafet” dediğini ke­yifle iletir. Leonardo da Vinci'yi ortada omuzları düşük, süklüm püklüm görmeyi hayal ekmek mümkün değildir.

Da Vincivari nitelikler olarak kendine hakim olmak, denge, ve zarafeti, 1869'da Tasmanya'da doğan diğer bir dahi, F. Matthias Alexander tarafından geliştirilen bir tek­nikle kendinize kazandırabilirsiniz. Alexander Shakespeare oynayan ve tek kişilik trajedi ve komedi gösterilerinde uzman olan bir aktördü. Ümit veren mesleki kariyeri, gös­terilerinin ortasında sesinin kısılma eğilimi sonucu kesin­tiye uğradı.

Doktorlar ve antrenörler ona yardım edemeyince, Alexander kendi davranışlarından kaynaklanan bu sorunu­nun üstesinden gelmek için bir yol bulması gerektiğini id­rak etti, özel olarak kurulmuş aynalarda kendini izleme­ye karar verdi. Aylar süren detaylı ve kapsamlı gözlemler­den sonra, bir şey ezberlemeyi düşündüğü sırada ortaya çıkan bir gerginlik ve kasılma patemi dikkatini çekti. Alexander, zihnini ve vücudunu bütün bir sistem olarak de­ğiştirmek için yeniden eğiterek, bu patemi "unutması" ge­rektiğini fark etti. Bunu yapmanın anahtarının eyleme başlamadan önce durup alışkanlık halindeki kasma paternini engellemek, ve vücudunun gerekli kısımlarını uzatıp germek için özel "istikametlere" odaklanmak olduğunu keşfetti.

Bu metodu devamlı uygulayarak Alexander sadece se­sinin tam kontrolünü sağlamakla kalmadı, birçok sağlık sorunundan kurtuldu ve sesiyle, nefesiyle, ve sahne haki­miyetiyle ün yaptı.

insanlar gruplar halinde Alexander'e ders almaya gel­meye başladılar, ve o da çok sayıda olayda bu insanlara şaşırtıcı şekilde yardım ederek, hastalıklarının nedeni olan kötü davranış alışkanlıklarından kurtulmalarını sağladı.

Alexander'in çalışmaları Aldous Huxley, George Bernard Shaw, John Devvey, ve Nobel ödüllü bilim adamları Sir Charles Sherrington ve Nikolaas Tinbergen üzerinde de önemli etkide bulundu.

Alexander çalışması kendini çok dikkatli gözlemlemey­le başlar. Defterinizle çalışırken, günlük faaliyetlerde gay­retlerinizin uygunluğunun bir günlüğünü tutun. Oturma, eğilme, kaldırma, yürüme, sürme, yeme, ve konuşma gibi faaliyetlerde kötü davranışlarınızı bulmaya çalışın.

•   Dişlerinizi fırçalarken,

•   Bilgisayarda çalışırken,

•   Telefonda konuşurken,

•   Yazmak için bir kalem alırken,

•   Yeni birisiyle tanışırken,

•   Topluluğa hitap ederken,

•   Bir tenis veya golf topuna vururken,

•   Direksiyonu çevirirken,

•   Bir şeyi almak için eğilirken,

•   Bir yiyeceği ısırırken,

Boynunuzu kasıp başınızı geri çekiyor, omuzlarınızı kaldırıyor, sırtınızı daraltıyor, dizlerinizi geriyor, nefesini­zi tutuyor musunuz?

Sokakta sıkıntı içinde hareket ederek gösteri yapan bir cambaz gördüyseniz, veya çok ağır bazı şeyleri kaldırma­ya çalışan birinin eğilip bükülmesine şahit olduysanız, John Dewey'in "dengeleyici uyumsuzluklar" dediği şeye aşinasınız demektir. Diğer bir ifadeyle, vücuda bilinçsizce ve dengesiz olarak egzersiz yaptırmak yarardan çok zarar verir.

Dış geribildirimler olmaksızın bu günlük alışkanlıkları fark etmek ve bunlardan kurtulmak çok zordur. Bir ayna veya video kullanmak oldukça yararlı olabilir, ancak ge­lişme sağlamak için takip edilecek en iyi yol Alexander tekniğine vakıf iyi bir öğretmenden özel dersler almaktır. Alexander öğretmenleri, boynunuzu serbest bırakmanız, doğal düzgünlüğünüzü yeniden keşfetmeniz, ve kinestetik duyarlılığınızı uyandırmanız için ellerini olağanüstü bir hassasiyetle kullanacak şekilde eğitilmişlerdir.

Bunun yanı sıra, günlük huzur ve dengeyi kazanmak için, Alexander'in çalışmalarından esinlenen aşağıdaki prosedürü kullanabilirsiniz.

(Dengeli (Dinlenme (Durumu:

Bu yöntemden yararlanmak için gerekli olan şeyler nispe­ten sessiz bir yer, halı kaplı bir zemin, birkaç kitap, ve on ila yirmi dakikalık zamandır.

Kitapları yere koyarak başlayın. Kitaplardan boyunuz kadar mesafede, ayaklarınız omuz genişliği kadar açık şe­kilde durun. Elleriniz serbest şekilde yanda dursun. Ki­taplara arkanız dönük olarak yumuşak ve dikkatli bir şe­kilde ileri bakın. Biraz bekleyin.

Boynunuzu gevşettiğinizi ve böylece başınız ileri ve yukarı doğru giderken vücudunuzun uzayıp genişlediği­ni düşünün. Serbestçe nefes alarak, ayaklarınızın yere bas­tığını hissedin ve ayağınızdan başınızın üstüne kadar olan mesafeye dikkat edin. Gözlerinizi açık ve canh tutun, ve çevrenizdeki sesleri dinleyin.

Bu dikkati sürdürerek, hafifçe ve süratle ağırlığınızı bir dizinizin üstüne verin. Sonra elleriniz arkada destek ola­cak şekilde, ayaklannız düz olarak yere basarak ve dizle­riniz bükülü durumda yere oturun Rahatça nefes almaya devam edin.

Boyun kaslarınızı germediğinizden ve başınızı geriye çekmediğinizden emin olmak için başınızı birazcık öne eğin.

Sonra başınız kitaplara dayanacak şekilde omurganızı yerde yuvarlayın. Kitaplar boynunuzun bitip başınızın başladığı yerde başınıza destek verecek şekilde yerleştiril­melidir. Eğer başınız iyi yerleşmediyse, bir elinizle arkaya uzanıp başınızı kaldırın ve diğer elinizle kitaplan uygun şekilde yerleştirin. Omuz kaslarınızı zorlamadan biraz es­netecek şekilde uygun yüksekliğe erişinceye kadar kitap­lan ilave edin veya ahn. Ayaklannız düz olarak yere bası­yor, dizleriniz bükülü ve tavana bakıyor ve yerde veya gö­ğüste çapraz olarak rahat olarak duruyor. Vücudunuzun bütün ağırlığını zemine verin.

Bu yöntemden yarar sağlamak için, bu pozisyonda on ila yirmi dakika dinlenin. Dinlendiğiniz sürece yer çekimi omurganızı uzatacak ve vücudunuzu yeniden şekillendi­recektir. Uyuklamamak için gözlerinizi açık tutun. Dikka­tinizi nefes alıp vermenize ve tüm vücudunuzun hafif tit­reşimine verebilirsiniz. Sırtınızı dayadığınız yerin, sırtınız genişlerken omuzlarınızın dinlenmesine izin vermesine dikkat eden. Bütün vücudunuz uzarken ve esnerken boy­nunuzun serbest olmasını sağlayın.

On ila yirmi dakika dinlendikten sonra, vücudunuzu sertleştirmeden ve kasmadan yavaşça ayağa kalkın. Yu­muşak bir geçiş sağlamak için, ne zaman hareket edeceği­nizi belirleyin ve yeni uzama hissinizi muhafaza ederek yavaşça öne doğru dönün. İşi kolaylaştırmak için önce e­mekleme durumuna geçin, sonra bir dizinizin üstüne yüklenin. Başınız hareketi yukarı doğru yönlendirirken a­yağa kalkın.

Bir süre durun...dinleyin, gözler canlı. Tekrar ayakları­nızı yerde hissedin, ve ayaklarınızla başınızın üstündeki mesafeye dikkat edin. Mesafenin arttığını hissederek şaşı­rabilirsiniz. Günlük faaliyetlerinize dönerken, maestro ta­rafından çizilmiş bir figürün zarafetiyle hareket ettiğinizi hayal edin.

En iyi sonuçlar için, Dengeli Dinlenme Durumunu günde iki kere uygulaym. Bunu sabahları uyandığınızda, işten eve geldiğinizde, veya gece yatmadan önce yapabi­lirsiniz. Bu uygulama özellikle egzersiz öncesi ve sonrası kendinizi aşın yorgun veya stresli hissettiğinizde yararlı­dır. Düzenli uygulama size yaptığınız her şeyde denge ve zarafet sağlayacak bir kendine hakimiyet kazandıracaktır.

Not Defteri Pratiği:
HAREKETİ ÇİZİN

Leonardo doğanın derinliklerini araştırırken, her şeyin her an hareket ettiğini ve değiştiğini gördü. Resimleri, du­ran nesnelerde bile, bu temel hareket niteliğini ifade eden bir iç dinamizm içerir. Bu egzersizde, bir cismin düşüşü sı­rasında ki "temel hareketi" gözlemleyin. Kumaşları, bir e­şarbı, peçeteleri, yapraklan, veya bir tüyü elinizden bıra­kın... ve düşüşlerini izleyin. İdeal olarak, birkaç saat bir çağlayanın yanında oturun, veya banyoda suyu açıp mus­luktan akışını seyredin. "Düşen nesneleri" birgünün ko­nusu yapın. Düşen varlıklar hakkında en az üç yeni göz­lem keşfinde bulunmayı amaçlayın. Gözlemlerinizi defte­rinize kaydedin.

Sonra, düşen bir cismin hareketlerinin "izlediği yolu" çizmeyi deneyin. Bu yolları kendi vücudunuzda hisset­meyi hayal edin. Leonardo şunları önermiştir: "kartondan bazı değişik şekiller kesin bunları balkondan havaya atın; sonra her birinin düşüşünün değişik safhalarında yaptık­ları hareketleri çizin." Marcel Duchamps'ın Merdivenden İnen Çıplak tablosu bu Da Vinci görüş açısından esinlene­rek yapılmıştır.

Halka açık bir yerde uygun bir nokta bulun—tren istas­yonları ve hava alanları idealdir—ve insanların hareketini seyredin. Maestronun önerdiği şu uygulamayı yapın: "...Hareket eden figürlere dikkatle bakın... ve ana hatları çabucak not edin: yani bir kafa için bir 'O' çizin ve kollar için düz ve eğik çizgiler kullanın, aynı şeyi ayaklar ve göv­de için de yapın."

Doğuştan solak olan Leonardo, The Last Supperve di­ğer şaheserleri üzerinde çalışırken düzenli olarak ellerini değiştiriyordu. Vücudun iki yansının bu koordinesi beyi­nin iki yarıküresinin uyum ve dengesini sağladı.

Sağ ve solu taraflarınızı eşit şekilde kullanma araştır­malarınıza, hakim olmayan (kullanamadığınız, zayıf olan) elinizin gücünü keşfederek başlayın. Aşağıdaki egzersiz­leri deneyin:

Ters Geçiş—Parmaklarınızı kenetlemeyi, kollarınızı kavuşturmayı, bağdaş kurmayı normal olarak yaptığını­zın tersine yapmaya çalışın. Hakim olmayan gözünüzü kırpıp kırpamayacağınızı ve dilinizi her iki tarafa çevirip çeviremeyeceğinizi deneyin.

Hakim Olmayan Elinizi Kullanın—Başlamak için ha­kim olmayan elinizi bir gün veya bir günün bir bölümün­de kullanmayı deneyin. Işıkları açıp kapayın, dişinizi fır­çalayın, kahvaltınızı öbür elinizle yapın. Duygularınızı ve tespitlerinizi buraya kaydedin:

Yazma Denemesi—Buraya imzanızı öbür elinizle at­mayı deneyin:

Şimdi, alfabeyi hakim olmayan elinizle yazm.

Her İki Elle Birlikte Yazma Ve Çizmeyi Deneyin— Hakim olmayan elinizle biraz pratik yaptıktan sonra, he­men her iki elinizle birlikte yazmayı ve çizmeyi deneyin.

Hemen buraya her iki elinizle daireler, üçgenler, ve kare­ler çizin.

Şimdi, aynı zamanda her iki elinizle imzanızı atmayı de­neyin.

Ayna yazısını deneyin—Bunu öğrenmenin ne kadar basit olduğunu görünce şaşıracaksınız; bütün gereken bi­raz pratik yapmaktır. İşte size bir rehberlik edecek bir ör­nek: Aşağıdaki örneği kopya edin ve kendinize ait birkaç satır yazm:

 

Çapraz-taraf Tazelemesi. Öğrenirken, çalışırken, yara­tıcı bir mücadele verirken dikkatinizi tazelemek için: Ar­kanıza uzanın ve sol elinizle sağ ayağınıza dokunun ve sonra da sağ elinizle sol ayağınıza dokunun. Bunu on defa yapın. V eya sol dizinizi sağ elinize dokunacak şekilde kaldırın, sonra sağ dizinizi sol elinize dokunacak şekilde kaldırın. Bunu on kere yapın.

İki Taraflı Nefes Alma. Beyin-beden dengesini, eski yoga bilgeliğine dayalı ve modem bilim anlayışında bu­run deliği değiştirerek nefes alma denilen bir tekniği uy­gulayarak oluşturabilirsiniz.

Araştırmalar sol burun deliği ile nefes almanın sağ be­yini ve sağ delikle nefes almanın da diğer beyini uyardığı­nı göstermiştir. Sol ile sağı değiştirmek suretiyle yarıküresel uyumu sağlarsınız. Dik olarak oturun, gözlerinizi ka­payın, ve sol burun deliğinizden yavaşça nefes verirken sağ burun deliğinize başparmağınızla veya işaret parma­ğınızla bastırıp hava geçişini önleyin, sonra gene soldan nefes alın. Şimdi sol deliği kapatıp sağ taraftan nefes ve­rin, gene sol tarafı kapalı tutup sağdan nefes al m. Tekrar sol taraftan nefes verip alın, ve bu şekilde değiştirerek de­vam edin. Bu burun deliğini değiştirerek nefes alıp verme işini günde iki kere üçer dakika deneyin. (Eğer başınız dö­nerse, veya herhangi bir şekilde rahatsızlık hissederseniz, durun.) Çoğu kimse bu uygulamayı hem sakinleştirici hem de enerji verici bulmuştur.

Jongörlük Öğrenin

Jonglörlük öğrenmek sağ ve sol tarafı eşit şekilde kullana­bilmek, denge, ve zihin-vücut koordinasyonu sağlamak için fevkalade bir yöntemdir. Da Vinci biyograficisi Anto-

nina Valentin maestronun bir jonglör olduğunu teyit eder. Sanat, onun patronlan için düzenlediği törenlerin ve parti­lerin parçasıydı ve ruh çağırma merakıyla birlikte gidiyor­du. Dahası, öğreneceğiniz basit jonglörlük patemi bir "fantesie de vinci", bir düğüm veya bir sonsuzluk sembolüdür.

Üç tane top ahn (tenis topu uygundur) ve aşağıdakileri deneyin:

1.     Bir top alın ve başınızın hemen üstünde yumuşak bir yay çizecek şekilde elden ele geçirin.

2.     Her iki elinize birer top alın. Sağ elinizdeki topu tek top­la yapmış olduğunuz gibi atın; en yüksek noktaya eriş­tiğinde sol elinizdeki topu da tamamen aynı şekilde a­tın. Düzgün, ve rahat atış yapmaya dikkat edin ve her iki topun düşmesine izin verin.

3.    Aynı 2. adımdaki gibi yapın, ancak bu kez birinci attığı­nızı tutun. Bırakın İkincisi düşsün.

4.    Aynı 2. adımdaki gibi yapın, ancak bu kez her ikisini de tutun.

5.    Artık üç topla denemeye hazırsınız. Bir elinize iki top, diğerine bir top alın. İki top olan elinizdeki toplardan önde olanını atın. Tepe noktaya ulaşınca, diğer eliniz­deki tek topu atın. O da tepe noktasına erişince kalan topu atın. Bırakın hepsi düşsün.

6.    Aynı 5. adımdaki gibi yapın, ancak bu sefer birinci topu tutun.

7.     Aynı 5. adımdaki gibi yapın, ancak bu sefer ilk iki atılanı

tutun. Eğer ilk iki topu tutarsanız ve üçüncü topu at­mayı hatırlarsanız, havada sadece bir top kaldığını fark edeceksiniz, ve hala sadece bir topu yakalayabileceksi­niz. Üçüncü topu yakalayın ve ilk jonglörlüğünüzün tadına varm. Tebrikler!

Tabii, ilk jonglörlüğünüzü başardığınızda, hiç şüphesiz birkaç kere daha denemeye kalkacaksınız. Pratiğe devam ederken, atışlarınızın yumuşaklığına ve yönüne dikkat e­din, ve toplar düştüğünde rahat olun. Eğer dikkatinizi ön­celikle atışa yöneltir ve rahat nefes almaya devam ederse­niz, başarınız kesindir.

Merkezinizi Keşfedin. Kendinizi hissetme duygunuz nerede oluşur? Sol elinizin işaret parmağı ile vücudunu­zun en kuvvetle tanıdığınız yerine işaret edin. Çoğu Batı­klar kültürümüzdeki Kartezyen öğrenme eğilimi nedeniy­le başını işaret ederler. Bazı insanlar daha duygusal olduk­ları için kalplerini işaret ederler; fakat bir Batılırım "kendi" olarak kamını işaret etmesi çok nadirdir. Doğuda bu ge­nellikle tersinedir. Doğu kültürü bir kimsenin kendi varlı­ğının merkezi, yaşam gücünün ve sezgisel zekanın kayna­ğı olarak kamı belirtir. Japonya'da karın merkezine "hara" denir; Çin'de bu "aşağı tan tien" olarak bilinir.

Leonardo'nun ünlü "orantı ölçüsü" şekli kollarm ve bacaklarm hara'dan eşit mesafede olduğunu gösterir. Ma­estronun muhteşem çizimi insanın ağırlık merkezini belir­ler. Denge ve uyumunuzu merkezinizi öğrenerek gelişti­rebilirsiniz. Dik olarak oturarak veya ayakta durarak baş­layın; göbeğinizin iki parmak altındaki noktaya bastırın. Sonra, yavaşça burnunuzdan nefes alıp soluğunuzu aşağı­daki merkeze gönderin, merkezinize dikkat ederken ya­vaşça ağzınızdan nefes verin. Bunu, "kendi merkezinize" tam olarak dikkat ederek, yedi kere tekrarlayın; ve sonra, gün boyunca zaman zaman merkezinize doğru nefes al­mayı hatırlayın.

Qi Gong Yapm. Leonardo yaradılışın özü olarak top­rak, ateş, su, ve havayı görmüştür. Qi Gong yaşam gücü­nüzü kuvvetlendirmek üzere bu elemanların enerjisini çekmek için kullanılan eski bir Çin disiplinidir. Bu, iyileş­meye ve dövüş sporlarına geleneksel yaklaşımın kaynağı­dır. Qi Gong en iyi doğrudan doğruya otantik bir eski us­tadan öğrenilebilir, fakat şu basit enerji ısınma egzersizini yaparak bu harika uygulama hakkında bir fikir edinebilir­siniz:

Ayaklarınızı omuz genişliğinde açarak dik olarak du­run, omuzlarınızı gevşetin, dizlerinizi hafifçe bükün. Aşa­ğı tan tien'inize doğru birkaç kere nefes alın. Ayaklarınızı yere sıkıca basarken, avuçlarınız aşağı dönük olarak kolla­rınızı göğüs hizasına kaldırın; ve sonra bedeniniz dik du­rumda dizlerinizi kırarak aşağı doğru inerken nefes verin, ve yukarı kalkarken nefes alın. Ritmik olarak inip kalkar­ken, ayaklarınızın tabanından toprağın enerjisini çektiği­nizi hayal edin. Bir bahçeyi besleyen, bir ormanı koruyan, altın başaklarla dolu bir buğday tarlasını meydana getiren enerjinin topraktan çıkıp bütün hücrelerinize aktığını his­sedin. Sekiz tekrardan sonra durun; avuçlarınız açık halde güneşe ulaşacak gibi kollarınızı yukarı uzatırken nefes ve­rin. Kollarınızı göğsünüze doğru çekerken, vücudunuzu parlayan altm ışık ile doldurduğunuzu hayal ederek nefes alın. Sekiz kere tekrarlayıp durun.

Bundan sonra, avuçlarınızı göğsünüzün önüne getirin, kollarınızı mümkün olduğu kadar açarken nefes verin, nefes alırken vücudunuzun bütün moleküllerini okyanu­sun harikulade enerjisi ile yıkadığınızı hayal ederek elleri­nizi tekrar göğsünüzün ortasına getirin. Tam sekiz defa tekrarladıktan sonra durun, ve her iki kolunuzu başınızın üstüne dik olarak kaldınn. Nefes verirken kollarınızı bü­yük bir daire çizerek aşağı indirin, kollarınızı tekrar kaldı­rın ve dairenizi göğün, yıldızların ve mehtabın enerj isiyle doldurduğunuzu hayal edin. Sekiz kere tekrarlayıp du­run, sonra nefes alırken kollarınızı yukarı kaldırın, nefes verirken aşağı indirin ve dünyanın, güneşin, okyanusun, ve gökyüzünün—bütün evrenin—tüm enerjisini merkezi­nize konsantre ettiğinizi hayal edin.

Alexander tekniğine, jonglörlüğe, ve Qi Gong'a ilave o­larak, Corporalitayı geliştirmek için diğer harika disiplin­ler arasında Japon dövüş sanatı aikido, hatha yoga, tai chi, Feldenkrais metodu, ve Pilates egzersiz sistemi bulunur.

 

(Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini Anlamak ve

(Değerlendirmek

Sistemli Düşünme

 

Her şey, her şeyle Bağlantılıdır.

—LEONARDO

Spiritüel uygulama talebeleri Budist rahipleri, Hindu guruları, Hıristiyan mistikleri, Aborijinal^[15] şamanları, Sufi şeyhleri, ve Yahudi Kabalistleri tarafından tanımlandığı gibi iki evrensel unsurla karakterime edilen klasik aydın­lanma deneyimini bilirler. Bunlar, mutluluk saçan ışık ve Yaratılıştaki bir olma deneyimidir. Leonardo gerçeğin ve güzelliğin derinliklerini araştırırken her yerde bağlantılar gördü; sesin ve kokunun hava yoluyla gezinmesini, akar­suları, saçm buklelerini, bitkilerin büyümesini, kemiklerle kasların formasyonunu ve bunlarla insanların ve hayvanlann hareketleri arasındaki paralellikleri etüt etti. Burada edindiği bilgileri eserlerine yansıttı. Onlar, mutluluk sa­çan ışık ve mistisizmle dolu olarak, transandantal bütün­lük (birlik) ve yaratılış bütünlüğünden (birliğinden) bah­sederler, yani: Connessione.

Bu son egzersiz dizisi, günlük yaşamınıza Connessione'nin aydınlığını getirmenin pratik yöntemlerini vermeyi amaçlamaktadır. Aşağıdaki kendini-değerlendirmeyi in­celeyerek başlayın.

T&ndini-Veğerlendirme: Connessione

□     Ekolojik olarak bilinçliyim.

□     Benzetmeler, analoji (karşılaştırma), ve mecazlardan hoşlanırım.

□     Sık sık diğer insanların fark etmediği bağlantılar kura­rım.

□     Yolculuk yaparken, insanların farklılıklarından ziyade benzerliklerine şaşırırım.

□     Beslenme, sağlık, ve iyileşmeye "holistik" bir yaklaşım­da bulunurum.

□       Gelişmiş bir oranlama duyum vardır.

□     Ailemde ve iş yerimde sistem dinamiklerini—patencile­ri, bağlantıları, ve çevrimleri—açık seçik şekilde ifade edebilirim.

□     Yaşamımın hedefleri ve öncelikleri net bir şekilde for­müle edilmiştir ve değerlerimle ve amaç duyularımla bütünleşmiştir.

□       Bazen bütün Yaratılanlarla bir bağlantı hissi duyarım

Bütünlüğü Düşünmek: Bütünlük sizin için ne anlama geliyor? Bütünlük konseptinizi buraya bir çizim veya ka­ralama ile ifade ederek deneyin:

Kendinizden, ve kişisel endişelerinizden ve mülahazaları­nızdan daha önemli olduğunu düşünüp de bağlandığınız üç durumu listeleyin.

1.

2.

3.

Kendinizden daha büyük olduğunu düşünüp de bağınızı kestiğiniz üç durumu listeleyin.

1.

2.

3.

Kendinizin farklı kısımları arasmda çatışmalar fark e­diyor musunuz? Diğer bir ifadeyle, aklınız, duygularınız, ve vücudunuz anlaşmazlığa düşüyor mu? Eğer böyle bir şey oluyorsa hangisi hakim olma eğiliminde? Kafanızın, kalbinizin, ve vücudunuzun bazı dinamiklerini tanımla­yın, sonra bunların aşağıdaki boş yere diyagrammı yap­mayı deneyin:

Bütün Olmayıştan Kaçın: Leonardo'nun "Her parça bütünle birleşme eğilimindedir, böylece kendi bütün ol­mayışından kurtulabilir" gözlemine dayalı olarak on daki­kalık bir bilinç-akışı yazısı yazm (Bu egzersizi hakim ol­mayan elinizle yapmayı deneyin, bu sezgilerinize ulaşma­nıza yardım edecek şekilde konuları farklı düşünmenizi sağlayacaktır.) Bu sizde nasıl tezahür ediyor?

Aile Dinamikleri Çağdaş psikoloji, kendinizi daha iyi anlayabilmeniz için ailenizin "sistem dinamiği'ni anlama­nızın önemini vurgular. Aşağıdaki boşluğa ailenizin dina­miklerini temsil eden bir diyagram çizin:

Aileniz hakkında aşağıdaki sorulara ait görüşlerinizi yazın:

Her kişi ne türlü roller üstlenir?

Rollerin birbirine bağımlılığı nasıldır?

Aile rollerinin dağılımının avantajları nedir?

Getirdiği yükler nedir?

Stres altında dinamiklere ne olur?

Nesiller boyunca hangi patemler devredildi?

Aile dinamiklerine etkili olan başlıca dış güçler nelerdir?

Dinamikler bir yıl önce... ya da yedi yıl önce nelerdi? Bun­lar nasıl değiştiler? Bir yıl sonra... ya da yedi yıl sonra na­sıl olacaklar?

Ailenizden intikal eden patemler, diğer gruplara katılımı­nızı nasıl etkiliyor?

Vücut Metafonı (Benzetmesi) Aile sisteminizin dina­miklerini daha fazla keşfetmek için, Leonardo'nun en sev­diği benzetmeyi—insan vücudunu—kullanın. Şu sorulan sorun:

Baş kimdir?

Kalp kimdir?

Baç vücutla dengeli midir?

Beslenme kalitemiz nedir?

Gıdamızı ne kadar iyi hazmedebiliyor ve sindirebiliyoruz?

Ne kadar atık madde işleyebiliyoruz?

Connessione: Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini...

Dolaşımımız nasıl? Arterlerimiz kalınlaşıp sertleşmiş mi?

Belkemiğimiz nedir?

En keskin duyularımız hangileridir? Peki ya en duyarsız olanlar?

Sağ el sol elin ne yaptığının farkında mı?

Sağlık durumumuz nedir? Kronik hastalıklarımız, doğal o­larak artan ağrılarımız, veya hayati bir hastalığımız var mı?

Daha formda, güçlü, esnek, ve dengeli olmak için çalışıyor muyuz?

Ejderhalar ‘Yapmak

İlişkiler ve patemler görme, ve alışılmadık kombinasyon­lar ve bağlantılar yapma yeteneği yaratıcılığın özüdür. Leonardo'nun harikulade ejderhaları, ve yeniliklerinin ve di­zaynlarının çoğu, birbiriyle ilgisiz görünen şeyler arasın­da kurduğu hoş ilişkilerden ortaya çıkmıştır. Da Vincivari güçlerinizi, ilk bakışta ilgisiz görünen şeylere bakarak, ve bunlar arasmda ilişki kuracak değişik yollar bularak geliş­tirebilirsiniz.

Örneğin, bir kurbağa ile internet arasmda ne gibi ilişki­ler kurabilirsiniz?

Kurbağanın ayakları perdelidir (webbed); internet de sizi World Wide Web'e bağlar^[16].

Peki, bir oryantal hah ile psikoterapi arasmda ne tür bağlantı kurulabilir?

Oryantal halıların devamlı tekrarlanan karmaşık de­senleri vardır ve psikologunuz da aynı şeyi yapar.

Ne demek istediğimi anladınız sanırım? Aşağıdakilerin her biri için üç dört tane bağlantı kurmaya çalışın. Bu egzersiz kişisel veya takım halindeki beyin fırtınaları için iyi bir ısınma sağlar. Keyfini çıkann.

Bir dondurma külahı ve insan gözü

Bir çatık kaş ve bir transatlantik

Connessione: Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini...

Bir inek ve Rönesans

Matematik ve mizah

Mozartın bir konçertosu ve bir şişe şarap

Bir örümcek ve bir zihin haritası

Uçan bir kuş resmi ve bir anafor (girdap)

Leonardo'nun uçan makinesi ve bir bilgisayar

Samurai savaşçıları ve satranç oyunu

Bale ve yağmur

Sonbahar ve kıvırcık saç

Çevre ve bal peteği

Monica Lewinsky ve Mona Lisa

Hayati (Diyaloglar

Basın birkaç yıl önce, Eleanor Roosevelt ile yaptığı hayali bir diyalog nedeniyle Hillary Clinton'la alay etti Fakat hayali bir örnek alınan kimseyle "konuşmak" eskiden beri yapılan bir şeydir, ve anlayış ve perspektif kazanmak için çok etkili bir yöntemdir. Bu, büyük İtalyan ozanı Petrarch tarafından önerilmiş ve Lorenzo de' Medici Akademisi ta­rafından hararetle uygulanmıştır.

Üzerinde çalışmak istediğiniz bir sorun veya derinle­mesine etüt etmek istediğiniz bir konu seçin. Maestronun görüşlerini düşünmeye ilave olarak, örnek aldığınız, "ör­nek almadığınız" kimseler veya tarihteki büyük bilgeler­den biri tarafından ortaya konan perspektifleri de hayal e­debilirsiniz. Sorununuz veya konunuz üzerinde gerçek veya hayali, tarihten veya günümüzden kişileri tartıştırdı­ğınızı hayal ederek yaratıcılığınızı daha da uyarabilir ve daha fazla eğlenebilirsiniz. Konunuz üzerinde şu kimsele­rin diyaloglarını hayal edin, örneğin:

Warren Buffet ve Hildegard von Bingen

Don Imus ve Sokrates

Amelia Erhard ve Leonardo

Colin Povvell ve Napolyon

Connessione: Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini...

Ted Hughes ve Shakespeare

Martin Luther King ve Gandi

Mona Lisa ve Monica Levvinsky

Hoşunuza giden karakterlerin herhangi bir kombinas­yonu.

OrijinaC (Düşünme

Olguların orijinleri hakkında düşünmek Connessiondyi anlamak için fevkalade bir yoldur. Modem Rönesans da­hisi Buckminster Fuller, irticalen yaptığı harika konuşma­larının dinleyicileri büyülemesiyle tanınır. Bir metin hazır­lamak yerine, Fuller dinleyicilerinin ortaya bir konu—her­hangi bir konu—atmalarını ister. Bir seferinde, bir kolej ta­lebesi Fullerden stirofom bardaklar hakkında konuşması­nı istedi. Fuller sonraki iki saat içinde dinleyenleri büyü­leyerek bardağın kökenini anlattı: Stirofomun keşfine yol açan kimya mühendisliği gelişmelerini, onun imali ile ilgi­li ekonomik ve sosyal güçleri, ve bunların kültürel ve çev­resel etkilerini sıraladı.

Aşağıdaki objelerden herhangi birini seçin ve onun meydana gelmesinde etkili olan bütün unsurları gözden geçirin:

•     Bu kitap

•     Üstünüzdeki giysiler

•     Saatiniz

•     Bilgisayarınız

•     Cüzdanınız veya çantanız

Düşüncelerinizi yandaki sayfada zihin-haritası şeklin­de ifade edin. (Eğer ara sıra bu egzersizi yapar ve nesnele­rin derindeki orijinlerini araştırmaya devam ederseniz, maestronun dediği gibi "her şeyin her şeyle bağlantılı ol­duğunu" çınlarsınız.)

Not Defteri Pratiki:

konu gözlemi

Winston Churchill bir zamanlar, "Pudingin bile bir ko­nusu olması gerekir!" demiştir Bir konuyla meşgul olarak yaşamınıza daha fazla anlam kazandırın. Bir gün, veya hafta için bir konu seçmek suretiyle Da Vinci güçlerinizi uyandırın ve izlenimlerinizi not defterinize kaydedin. Dü­şüncelerinizi gün boyunca yazabilir, veya, zihninize not a­larak yatmadan önce sakin bir zamanda kaydedebilirsi­niz. Gerçek ve değerlendirmeye tabi olmamış gözlemler yapmayı hedef alın. Spekülasyon, fikir, ve teori iyidir, fa­kat gerçek gözlem en zengin kaynağı sağlar.

Yapılandırılmış not defteri egzersizleri çalışabileceği­niz yeterli miktarda konu sağlar. İlave yarar sağlamak i­çin, bir arkadaşınızla birlikte bir konu seçin ve notlarınızı günün sonunda karşılaştırın. Başlangıç için iyi bir konu "önyargısız bilinçlilik”tir. Bir günü, etrafınızdakileri İyi veya Kötü, Beğenmek veya Beğenmemek şeklinde nasıl yargıladığınızı not ederek geçirin. Bu binary (ikili) yakla­şımı bir kenara bırakıp, çevrenizdeki şeylere özellikle di­ğer insanlara sadece yargısız olarak bakmayı deneyin. Bu davranış kategorisini kendi haline bıraktığınızda bilinci­nize ve algılama yeteneğinize ne oluyor?

Connessione Meditasyonu

Yaşamımızın bazen çılgınlaşan temposu, tabii mikrokosmos ve makrokosmosla olan temasımızı kaybetmemize neden olur. Süreli bir işi yetiştirmeye veya çocukların dö­küntülerini temizlemeye çalışırken, veya trafiğin sıkışık sa­atlerinde adım adım ilerlerken kozmik gerçekleri hatırla­mak zordur. Aşağıdaki basit meditasyon günlük yaşamını­za Connessione deneyimini getirmek için başka bir yoldur.

Sakin bir yer bulun ve bağdaş kurarak yere oturun, belkemiğinizi dikleştirin. Gözlerinizi kapayın ve dikkatinizi nefesinize verin. Nefes alırken burnunuzdan giden havayı hissetmeye dikkat edin. Nefesinizi burnunuzdan verin ve havanın çıkışını hissedin. (Eğer burnunuz tıkalıysa nefesini­zi ağzınızdan vermenizin bir sakıncası yoktur.) Dikkatinizi başka tarafa vermeden nefes almanız üzerinde tutun. On i­la yirmi dakika kadar nefes almanızı izleyerek oturun. Eğer zihniniz dağılırsa, hemen tekrar nefes almanıza döndürün.

Sessizce oturup yirmi dakika nefesin akışı üzerinde meditasyon yapmak size dünya kadar iyilik sağlayacaktır. Ama her zaman yirmi dakikayı bulmak kolay değildir. Dolayısıyla, günün içinde, ne zaman aklınıza gelirse dik­katinizi nefesiniz üzerine toplayın. Yoğun tempolu günle­rinizde bir iki kez durup yedi kere nefes almaya konsantre olun. Çok meşgulken bile gün içinde en az bir kere nefesi­nize dikkat edin. Bu küçük bilinçlenme kaçamaklan ken­dinizi doğaya ve yaratıcılığa bağlamanıza yardımcı olur.

Zaman Çizgisi -Yaşam Nefiri

Tarih kitaplan sık sık, belli bir dönem veya önemli bir ki­şinin yaşamı gibi önemli olayların zaman çizgilerini verir­ler. Yaşamınızın büyük bir resmini görmek için kişisel bir

Leanardo Da Vinci Gibi Düşünmek için Çalışma Kitabı zaman çizgisi yapmak harika bir yöntemdir. Sonraki sayfa­da yaşamınız için fiziki (doğum, hastalık, hamilelik, büyü­me); zihinsel (anlayışın kilit noktalan, sezgi, öğrenme); duygusal (aşkın kilometre taşlan, üzüntü, neşe, depres­yon); dini inanç (mezhep, şükran duygusu, fizik ötesi, kul­luk); ve global olarak (yaşamınızdaki kilit olaylar, belki de Sovyetler Birliğinin yıkılması) yaşam çizgilerini oluşturun.

Fiziki zaman çizgisi

Zihinsel zaman çizgisi

Duygusal zaman çizgisi

Dini zaman çizgisi

Global zaman çizgisi

Mevcudiyetinizin zaman çizgisini çizdikten sonra, ya­şamınızı bir nehir olarak düşünmeyi deneyin. Bir kaynak görüntüleyin, bu dağ başında kar kristalleri olabilir. Bu yaşam için vanş noktanız okyanustur.

Yaşamın barajlarını, bentlerini, anaforlarını, girdaplannı, akıntılarını, ve şelalelerini de tanımlayın. Diğer nehir­ler ve akarsu kitleleriyle önemli kavşak noktalan nelerdir? Nehrinizin derinliği nedir? Ne kadar saf? Hiç donar mı, kurur mu, veya banklarından taşar mı? Ne kadarı yeraltı­na akar? Bereketli midir, kıyılarında oturanlara geçim sağ­lar mı? Yaşamınızın rotasına bakın. Leonardo şöyle not et­miştir, "Nehirlerde, elinize değen su, akmış olanın sonu, a­kacak olanın ilkidir: yani o şimdiki zamandır."

Bu şimdiki anda, yaşam nehrinizin niteliğini ve rotasını belirlemek üzere, seçim gücünüzü kullarım.

Buraya, "bir nehir olarak hayatım" konusu üzerine ha­kim olmayan elinizle beş dakikalık bir bilinç-akışı yazısı yazmayı deneyin:

"Sonuna Kadar İyi (Düşünün"

Leonardo tam bir "fikir adamı" idi. Bütün alanlardaki p­ratik becerileri alt edilemez olmasma karşın, en büyük gü­cü uygulamada değildir. Ancak, yaşı ilerledikçe ve ölüm­lü olduğunun farkına vardıkça, açık ve net hedefler koy­manın ve bunlara ulaşmak için takip edilecek yöntemlerin önemini giderek daha fazla vurguluyordu. Son yıllarında devamlı olarak, "Sonucu iyi düşün" ve "Sonucu önceden düşün" diye yazıyordu. Kendi kişisel hedeflerinin bir tanı­mını bile yapmıştı.

Basit bir kısaltmanın yardımı ile hedeflerinizi daha iyi belirleyebilir ve onlara ulaşabilirsiniz: bütün hedeflerinizi SMART (akıllıca) belirleyin.

S Specific (ayrıntılı ve tam): Başarmak istediğiniz şeyi tam olarak ve detaylarıyla tanımlayın.

M Measurable (ölçülebilir): İlerlemenizi nasıl ölçece­ğinizi, ve en önemlisi, hedefinize ulaştığınızı nasıl anlaya­cağınızı belirleyin.

A Accountability (sorumluluk): Hedefinize ulaşmak için kişisel sorumluluk taahhüdüne girin. Ekip halinde he­def belirlerken sorumluluğun belirlenmiş olmasma dikkat edin.

R Realistic and Relevant (gerçekçi ve ilişkili): İddialı ancak elde edilebilir hedefler belirleyin; Leonardo'nun de­diği gibi "İmkansızı istememeliyiz." Hedeflerinizin genel amacınızla ve değerlerinizle ilgili olduğunu kontrol edin.

T Time Line (zaman çizgisi): Hedeflerinize ulaşmak i­çin net bir zaman çizgisi oluşturun.

Yaşamınıza SMART (akıllıca) hedefler koymanıza reh­berlik edecek son egzersize geçmeden önce, "sonuna ka­dar iyi düşünme" yoluyla sahneyi düzenleyelim. Bırak­mak isteyeceğiniz mirası düşünün. Gökyüzüne yüksele­rek aşağıya cenazenize baktığınızı hayal edin. Orada bu­lunmasını arzu ettiğiniz kimselerin listesini yapın: aileniz, dostlarınız, öğretmenleriniz, öğrencileriniz, patronlarınız, çalışanlarınız, meslektaşlarınız, ve komşularınız:

Her bir kişinin adının yanına sizi nasıl hatırlamasını iste­diğinizi ifade eden bir cümle yazm.

Yaşlılarla yapılan mülakatlarda, çoğu yaptıklarından ziya­de yapamadıkları şeylere esef ederler. Yaşamınız boyunca yapamadığınız için özellikle esef edebileceğiniz şeylerin bir listesini yapın:

Küllerinizin konacağı vazo veya mezar taşınız için bir ki­tabe yazm:

Eğer altı ay ömrünüz kalmış olsaydı, mutlaka yapmak is­tediğiniz şey ne olurdu:

taşanınızın (Birana (Master)

Zihin Haritasını tapın

Bu kitabın amaçlarından biri de size hayatınızı bir sanat e­seri gibi yaşamanın araçlarını sağlamaktır. Bu hedefi ger­çekleştirmenize yardım etmek üzere, yaşamınızı bir sanat eserine dönüştürmek için aşağıdaki egzersizleri yapmayı deneyin.

Bu son egzersizde yaşamınıza—hedefleriniz, değer öl­çüleriniz, öncelikleriniz, ve maksadınıza—Connessione perspektifinden bakacaksınız. Ne istediğimizi kapsamlı o­larak düşünmeden hayatı yaşamak çok kolaydır. Tabii he­pimiz mesleki kariyerimizi, ilişkilerimizi, ve mali duru­mumuzu zaman zaman düşünürüz. Ve birçok insan vizyonlannı, hedeflerini, ve işteki stratejilerini oluşturmak için önemli bir zaman ayırır. Ama nadiren, bütün hedefle­rimizi topluca ele alır ve bunların birbiriyle uyumlu olup olmadığına bakarız.

Bu, potansiyel olarak yaşam-değiştirici egzersizden a­zami yarar sağlamanız için, yedi gün süresince günde en az bir saat ayırmanızı öneririm. Yedi günün birbirini izle­mesi şart değildir, ama egzersizi üç hafta içinde bitirmeyi hedefleyin. Maestronun stüdyosunun bir benzerini ku­run: fırça ve tuval yerine, renkli kalemler ve büyük beyaz kağıt sayfaları kullanacaksınız. Esin verici müzik sesiyle çalışın ve havayı en sevdiğiniz kokularla doldurun.

Eğer bunu daha önce yaptıysanız, üzülmeyin—yaşa­mınızın zihin haritası her defasmda farklı bir görünüme sahip olacaktır. Bitirdiğinizde ikisini karşılaştırın ve fark­ları hakkında beş dakikalık bir bilinç-akışı egzersizi ya­pın.

BİRİNCİ GÜN: HAYALLERİNİZİN
BÜYÜK BİR RESMİNİ YAPMAK

Kendi ^llImpresa”nızı Yaratın (impresa: amblem)—Impresa Rönesans boyunca bilgelerin, asillerin, ve prenslerin ki­şisel "logo"su olmuştur. Kendi kişisel impresanızı veya lo­gonuzu yapm. Acele etmeyin ve sizi yansıtan bir imaj meydana getirin. Bir impresa için sonraki sayfaya fikirle­rinizi çiziktirin. Bu impresa yaşamınızın zihin haritası için merkezi imaj olacaktır.

Hedeflerinizin Bir "Sprezzatura” Haritasını Yapın (sprezzatura: soğukkanlılık)—impresanızı büyük bir say­fa kağıdın ortasına çizin. Bu merkezi görüntüden yayılan çizgilere, yaşamınızın en önemli alanları için bir anahtar sözcük yazın veya bir sembol çizin, örneğin: insanlar, meslek, mali durum, mülkler, din, eğlence, sağlık, hizmet, seyahat, öğrenme, ve kendiniz. (Bu yaşam alanlarını hoşu­nuza giden terimlerle ifade edin; burada önerilen katego­rilere kendinize göre ilaveler yapın, çıkarın, veya değişik­likler yapın.) Bu ilk versiyonu yaşamınızın "büyük resmi­nin" bir sprezzatura veya soğukkanlı bir skeci olarak ya­pın. Kendinize bu alanların her birinde, "ben ne istiyo­rum?" diye sorun.

Bu ilk gelişigüzel çizilmiş müsveddeye bakm ve sorun: Benim için önemli olan bütün alanları ifade ettim mi? Eğer başka bir şey olabilseydim, veya yapabilseydim, bu nasıl olurdu?"

Connessione: Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini...

İKİNCİ GÜN: HEDEFLERİNİZİ ARAŞTIRMAK

Impresanızı yandaki sayfanın ortasına çizerek başlayın. Bu kez her bir yaşam alanınızın canlı, çok renkli görüntü­leriyle, yaşam hedeflerinizin daha organize bir haritasını çizin. Her ana daldan çıkan ışınlara (mali durum, sağlık, vb.), her bir dal için olan hedeflerinizi daha detaylı ifade edecek anahtar sözcükler yazm veya diğer şekiller çizin. Her bir dalı derinlemesine araştırın.

Her dalı, aşağıdaki sorulara kısa cevaplarınızı mevcut boşluğa yazarak araştırmaya başlaym:

İnsanlar Benim için hangi ilişkiler daha önemli? İlişkile­rimde hangi nitelikler daha idealdir?

Meslek Mesleğimde nihai hedefim nedir? Ara hedeflerim nedir? İdeal işim ve mesleğim nedir?

Mali Dunun Diğer hedeflerimi ve önceliklerimi destekle­mek için ne kadar paraya ihtiyacım var?

Ev İdeal yaşama ortamım nedir?

Malik Olunanlar Benim için önemli olan şeyler neler?

Leanardo Da Vinci Gibi Düşünmek için Çalışma Kitabı

İnanç Tanrıyla nasıl bir ilişki kurmak isterim? Yaratana karşı nasıl daha duyarlı olabilirim?

Sağlık Nasıl bir görünümde olmak isterim? İstediğim e­nerjinin niteliği nedir?

Eğlence Bana en büyük keyfi ne verebilir?

Hizmet Başkalarına nasıl bir katkıda bulunmayı düşlüyo­rum?

Seyahat Nerelere gitmek istiyorum?

Öğrenme Eğer bir şey öğrenecek olsaydım, bu ne olmalıy­dı?

Kendim Nasıl bir insan olmak isterdim? Ne tür niteliklere sahip olmak isterdim?

Her bir alanda canlı bir imaj yaratmak için bütün duyu­larınızı seferber edin.

ÜÇÜNCÜ GÜN: ÖZ DEĞERLERİNİZİ
BELİRGİNLEŞTİRİN

Hedefleriniz "Ne istiyorum?" sorunuza olan cevabınızı temsil eder. Değer ölçüleriniz "Bunu neden istiyorum?" sorusundan kaynaklanır. Her bir hedefinize, "Bunu neden istiyorum?" "Neden önemli?" ve "Bu hedefin gerçekleşme­si yaşamıma nasıl bir katkıda bulunacak?" sorularını göz önünde bulundurarak bakın.

Kendinize şunu sorun: İstediklerimin ne kadarı benim yetişme tarzımdan kaynaklanıyor: Ebeveynlerimden, din adamlarından, üstatlardan aldığım mesajlar gibi? İstedik­lerimin ne kadarı koşullandırılmamın bir sonucu veya bu­na tepki olarak ortaya çıkmıştır? Gerçekten istediklerimin ne kadarı bir koşullandırma, ondan bağımsız veya ona tepki söz konusu olmaksızın benim kendimden kaynakla­nıyor?

Hedeflerinizin altında yatan motivasyonların derinine indikçe, öz değerleriniz dikkatleri toplamaya başlar. Bu egzersiz o odaklanmayı belirtecek şekilde düzenlenmiştir. Aşağıdaki liste bu değerleri temsil eden bazı anahtar söz­cükleri içerir. (Listeye her zaman kendi sözcüklerinizi ek­leyebilirsiniz.) Listeyi baştan sona okuyun ve her bir söz­cüğe olan tepkinize dikkat edin. Hangileri daha güçlü bir tını yaratıyor? Top 10'unuzu seçin, ve bunları sizin için ci­lan önemlerine göre sıralayın.

Hangi sözcükler sizde daha güçlü bir etki yapıyor? On tanesini seçin, sonra onlan sizin için olan önem sırasına göre aşağıya listeleyin:

1.                                                                   6.

2.                                                                   7.

3.                                                                   8.

4.                                                                   9.

5.                                                                   10.

Değer verdiğiniz on şeyin listesine aşağıdaki sorulara cevap vererek dikkatinizi yöneltin. Yaşamınızın hangi alanlan değerlerinizin en gerçek ifadesini sağlıyor?

Hangi alanlar sizi değerlerinizden uzaklaştırıyor?

Değerleriniz amaçlarınıza nasıl yansıyor?

Bundan sonra öz değerlerinizin her birini temsil eden bir imaj veya sembol yaratın.

DÖRDÜNCÜ GÜN: AMACINIZIN
ÜZERİNDE DÜŞÜNÜN

Bazı insanlar doğuştan belirgin bir amaç hissine sahipmiş gibi görünürler, örneğin, Leonardo, gerçeği ve güzelliği arayışında yaşamını daima organize etmiştir. Ama çoğu­muz, yaşamımızın anlamını ve amacını anlamak için uzun uzun düşünmeye ihtiyaç duyarız. Yaşamınızın amacını keşfetmenin sırrı, "Amacım nedir?” sorusunu, cevabını buluncaya kadar, aklınızda ve kalbinizde bulundur­maktır. Beklerken kendinizi aydınlanmaya karşı daha du­yarlı hale getirmek için şunları deneyin:

• Aşağıdaki boşluğa "Amacım ne değildir!' üzerine bir bilinçlenme akışı yazısı yazm. Bu maksadınızın etrafın­daki "negatif alanı" tanımlamanıza yardım edecektir.

Yirmi beş veya daha az sözcükle "Amacı İfade" etmeyi deneyin. Elinizden gelenin en iyisini yapm. Ve sonra oku­duğunuzda enerji ürpertisini hissedinceye kadar ayda bir kez yeniden yazın.

Bütün hücreleriniz "Evet!" dediğinde buna ulaştığınızı anlayacaksınız.

Amacınızın ifadesini buraya yazın:

Connessione: Bütün Olayların ve Her Şeyin İlişkisini...

BEŞİNCİ GÜN: BAĞLANTILARI ARAYIN

Bütün hedeflerinizi, ve değerlerinizin ve amacınızın dalla­rını içeren yeni bir zihin haritası yapın. Impresanızı ve di­ğer imajları dikkatle çizin. Bunlan mümkün olduğunca canlı ve güzel yapın. Yaşamınızın hedeflerini, değerlerini, ve maksadını büyük bir sayfa kağıt üzerinde ifade ettikten sonra, ortaya çıkan zihin haritası şaheserinizi evinizde ve­ya işinizde duvara asm. Ve sonra da şu sorulara ait düşün­celerinizi mevcut boşluklara yazm:

Açık ve belirgin hedeflerim var mı?

Hedeflerime ulaşırken yaptığım ilerlemeyi ölçebilir miyim?

Hedeflerim amacım ve değerlerimle uyumlu mu?

Yaşamım orantılı mı—hedeflerim, değerlerim, ve amacım hepsi birbirine uyuyor ve birbirini destekliyor mu? Maest­ro şöyle yazmıştır: "Orantı sadece sayılarda ve ölçülerde a­ranmamalı, aynı zamanda seslerde, ağırlıklarda, zaman­da, mekanda ve mevcut her güçte aranmalıdır."

önceliklerim nelerdir?

ALTINCI GÜN:

MEVCUT GERÇEĞİ DEĞERLENDİRİN

Şimdiki çalışma, ilişki, öğrenme, sevme, rahatlama, ve za­manı ve parayı bütçeleme durumum hedeflerime ulaşma­ma katkıda bulunuyor mu? Halihazır durumunuzu ola­bildiğince tarafsız olarak değerlendirerek, yaşamınızın belli başlı alanlarını gözden geçirin. (Daha geniş bir per­spektif için, güvendiğiniz birisinden geribildirim isteyin) Şu sorulara üçer satırlık cevaplar yazm:

İnsanlar—Şimdiki ilişkilerim nasıl? En önemli ilişkilerim­de iletişim kalitesini nasıl elde edebilirim?

Meslek—Kariyerimin şu andaki durumu nedir?

Mali Durum—Mali durumum nedir? Elimde mevcut olanlar, borçlarım, gelirim, ve kazanma potansiyelim nedir?

Ev—Şu andaki yaşam durumum nedir?

Malik Olunanlar—Şu anda ne gibi şeylere sahibim?

İnanç—Tanrıyla nasıl bir ilişkim var?

Sağlık—Nasıl bir haldeyim? Şu anda enerjimin niteliği nedir?

Eğlence—Hayattan zevk alıyor muyum?

Hizmet—Başkalarına ne gibi katkılarda bulunuyorum?

Seyahat—Nerelerde bulundum?

Öğrenme—Eğitimimdeki en büyük boşluklar nerede?

Kendim—Şu anda nasıl bir insanım? Güçlü ve zayıf yan­larım neler?

Değerler—Hareketlerim ve davranışlarım bağlamında şu anda gerçekten sahip olduğum değerlerle, sahip olmayı arzu edeceğim değerler arasmda ne fark var?

Yaşamınızı şimdiki durumuyla değerlendirmenizi ta­mamladıktan sonra, aşağıdaki sorulara üç veya daha az satırla cevap verin:

İstediklerimle elde ettiklerim arasındaki en büyük uçu­rum nedir?

En önemli hedeflerimi elde etmek için "doğru rotada mı­yım?" Hayatımı dengelemek için ne gibi "rota değişiklikle­ri" yapmam gerekir?

İşte şimdi de yaşam sanatçıları için en önemli soru:

İdeallerimle mevcut gerçekler arasında yaratıcı gerilimi muhafaza etmek için Sfumatoyu kucaklamayı arzu edi­yor muyum?

• Şimdi zihin haritanızı beş yıllık bir plana dönüştürün. Sonra da bir yıllık bir versiyonunu yapın.

• Bir yıllık zihin haritası planınızı tamamladığınızda, he­deflerinizi gözden geçirin ve onların SMART (akıllıca) olduğundan emin olun. Sonra da her bir büyük yaşam alanınız bir doğrulama yaratın.

• Şimdi de hedeflerinizi gerçekleştirmek için bu hafta, bu­gün, atacağınız adımlan belirleyin.

• Her haftanın başında, yirmi otuz dakika ayırın ve hafta­lık hedeflerinizin, önceliklerinizin, ve planlarınızın bir zihin haritasını yapın. İsterseniz her bir büyük yaşam alanınızı renklerle kodlayabilirsiniz. Bu size öncelikle­rinizi dengelemek için süratli bir görüntü geribildirimi sağlar.

• Haftalık planınızın genel resmine bakın. Haftanız den­geli bir gökkuşağı mı, yoksa tek renkli bir bulanıklık mı? İlişkilerinize, sağlığınıza, kişisel ve ruhani gelişme­nize gerekli zamanı ayırdınız mı?

• Haftalık haritanızı gözden geçirirken, hedeflerinizi ve değerlerinizi destekleyen kaç tane faaliyet planladığı­nıza bakın.

• Son olarak, her gün, günlük planınızın bir zihin harita­sını yapın. Günün başında veya bir önceki akşam he­deflerinizin ve önceliklerinizin zihin haritasını yapmak için on, on beş dakika zaman ayırabilirseniz, günlük sorunlarınıza daha iyi bir Connessione yaklaşımında bulunabilirsiniz.

Eğer borç içindeyseniz, bolluk ve bereketi hayal etmek zordur. Eğer sıkıntılı bir dönemden geçiyorsanız, kendini­zi tatminkar bir ilişki içinde resmetmeniz kolay değildir. Ve, eğer ıstıraplı bir hastalığınız varsa, sağlıklı bir yaşamı göz önüne getirmek bayağı güçtür; fakat, engellerle karşı­laştığımızda ilerisi için olumlu bir bakış yaratmak daha da fazla önem kazanır.

Yirmi beş yıl önce altı arkadaşımla beraber Güney İtal­ya'da yavaş bir trende yolculuk yapıyorduk. Sıcak ve ka­labalıktı, ama umurumuzda değildi, zira gençtik ve galonluk bir testiden şarap içiyorduk. Napoli dışında küçük bir istasyonda tren gıcırdayarak durdu. Ak saçlı bir çift ya­vaşça bize doğru ilerledi. Yaşlı bey eşinin basamaklara çık­masına yardım ettikten sonra veda etmek için tekrar aşağı indi. Kadm basamakların yansmda eğilip başmı çevirdi­ğinde bir tren dolusu uzun saçlı ve şaraptan yüzü kızarmış genç gördü. Yüzü asıldı ve yaşlı adama kötü talihine yar­dım ister gibi baktı. Kocası durdu, gözlerinin içine bakarak tek bir sözcük fısıldadı: "Corraggio. "Yaşlı bayan doğruldu, dişlerini sıktı ve trene yürüdü. Cesaret, Corraggio bir yü­rek niteliği idi. Engellere rağmen, yüzündeki korku ve acı­ya olumlu bir vizyon vererek "binme” arzusu idi.

Tabii, eğer uçurumu kapamak için bir stratejiniz varsa, corragidyu bulmak için, ideallerle realite arasmdaki geri­limi kavramak çok daha kolaydır.

YEDİNCİ GÜN: DEĞİŞİKLİK İÇİN
STRATEJİ OLUŞTURMAK

Hedeflerinizi ve vizyonunuzu "Ne istiyorum?" sorusu üs­tünde düşünerek belirlersiniz.

Değerlerinizi ve maksadınızı "Bunu neden istiyorum?" sorusu üstünde düşünerek ortaya koyarsınız.

Stratejinizi "Bunu nasıl elde ederim?" sorusuna cevap vererek oluşturursunuz.

îdeal olarak hatırlanmak istediğiniz noktadan geriye doğru çalışarak, hedeflerinize doğru ilerleyin ve her birini gerçekleştirmek için ihtiyaç duyacağınız kaynaklan ve yatınmlan gözden geçirin.

Şimdi aşağıdaki yere yaşamınızın bir yıllık zihin harita­sını yapın.

Bir yıllık zihin haritası planınızı tamamladığınızda, hedef­lerinizi gözden geçirin ve onların SMART (akıllıca) oldu­ğundan emin olun. Sonra da her bir büyük yaşam alanınız için bir doğrulama yaratın. Bulgularınızı aşağıya yazm:

Şimdi de hedeflerinizi gerçekleştirmek için bu hafta, bu­gün, atacağınız adımları belirleyin. Yapacağınız değişik­likleri aşağıdaki yere yazın.

Her haftanın başında, yinni otuz dakika ayırın ve haftalık hedeflerinizin, önceliklerinizin, ve planlarınızın bir zihin haritasını yapın. İsterseniz her bir büyük yaşam alanınızı renklerle kodlayabilirsiniz. Bu size önceliklerinizi den­gelemek için süratli bir görüntü geribildirimi sağlar. İlk haftalık zihin haritanızı buraya yapın:

Haftalık planınızın genel resmine bakın. Haftanız dengeli bir gökkuşağı mı, yoksa tek renkli bir bulanıklık mı? İlişki­lerinize, sağlığınıza, kişisel ve ruhani gelişmenize gerekli zamanı ayırdınız mı?

Haftalık haritanızı gözden geçirirken, hedeflerinizi ve de­ğerlerinizi destekleyen kaç tane faaliyet planladığınıza ba­kın.

Son olarak, her gün, günlük planınızın bir zihin harita­sını yapın. Günün başında veya bir önceki akşam hedefle­rinizin ve önceliklerinizin zihin haritasını yapmak için on, on beş dakika zaman ayırabilirseniz, günlük sorunlarınıza daha iyi bir Connessione yaklaşımında bulunabilirsiniz. İlk günlük planınızın zihin haritasını buraya yapın:

Güzelliklerden ziyade, sonuçlara ve başarılara daha fazla değer verilen bir dünyada yaşıyoruz. Bir kim­senin kendini başarı arayışı içinde kaybetmesi çok kolaydır. Da Vinci prensipleri yaşamdaki hedefleri­nize ve performansınızı artırmada yararlı araçlardır, fakat onların daha derin anlamı yaşam tecrübeleri­nin lezzetinde bulunur. Leonardo'nun aradığı ger­çeğin ve güzelliğin özü idi. Neden birçok şeyi ta­mamlamadan bıraktı? Kısmen, üretmekten ziyade arayış süreciyle ilgilendiği için. Fikirlerinin ve bilin­meyen sayıdaki çalışmalarının çoğu ebediyen kay­bolmuştur, fakat, fonesco'nun dediği gibi, "Bazen geçicilik kalıcı değerin tek şeyidir." Leonardo'nun insanlığa en büyük armağanı, eserlerinden çok, kav­ramak için gösterdiği üstün düşünme çabasıdır... bi­ze yaşamlarımıza bakmaya çağırır ve şunu hatırla­tır, "Haz almak, bir şeyi kendi olduğu için sevmek­tir, başka bir nedenden dolayı değil."

Leonardo'nun 24 ft. (~8 m.) yüksekliğindeki Sforza Süvarisi abidesinin kil modeli 10 Eylül 1499 günü işgalci Fransız birlikleri tarafından tahrip edildi. At 500 yıl sonra Charles Dent'in vizyonu sayesinde yeniden yaratıldı. Bir pilot, sanat koleksiyoncusu, ve Rönesans adamı olein Dent 1994 deki ölümünden önce, kendilerini Vinci'nin kayıp e­serini yeniden yaratmaya adayan uzmanlar, heykeltıraş­lar, ve idealistlerden oluşan bir organizasyon oluşturdu. II Cavallo yaşamı, gerçeği, ve güzelliği da Vinci gibi sevme­nin saf bir ifadesi olarak yaşar.

 

---

'Sanatla ilgili bir dalda uzman olan kişi (çn.)

 

*Bir yazara veya bilim dalına özgü sözlük (çji.).

’VValter Mitty: Amerikalı yazar ve karikatürist James Thurber'in (1894-1961) klasik komedisi ve onun kahramanı. VValter Mitty ken­dini olduğundan farklı kişiliklerde ve güçlü durumlarda hayal e­den bir tiptir. Psikolojik açıdan klinik bir olgu kabul edilir. (ç.n.)

^[12]ABD'de bir bira markası (ç.n.).

“Holistik: Parçayla bütün arasındaki organik ve fonksiyonel iliş­kiyi belirten, (ç.n.)

“Primat: memeliler sınıfı içinde en gelişmiş olan tür, bu sınıfa insanlar, maymunlar ve benzeri hayvanlar da girer. (ç.n.)

^[15]Avrupalılann Avustralya'ya ilk gittiklerinde karşılaştıktan çı­rada yaşayan kara derili bir ırk. (çn.)

‘“Yazar burada İngilizce dilinin özelliklerinden kaynaklanan bir bağlantı kurmuştur. Aynı bağlantıyı Türkçe'de kurmak her za­man mümkün olmamaktadır, (ç-n.)